Táo bón ở bà bầu: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị an toàn

Táo bón ở bà bầu là nỗi ám ảnh với không ít phụ nữ khi mang thai. Liệu tình trạng này có đáng lo ngại? Nguyên nhân và cách điều trị an toàn là gì? Hãy tìm hiểu trong bài viết sau.

“Tôi đang mang thai ở tháng thứ 7. Thời gian gần đây, tôi bị táo bón, mỗi lần đại tiện rất khổ sở. Xin chuyên gia cho biết táo bón ở bà bầu có nguy hiểm không và cách điều trị thế nào để không ảnh hưởng tới em bé trong bụng. Xin cảm ơn chuyên gia!” (Phạm Thu Hoàn, 33 tuổi, ở Thành phố Hạ Long – Tỉnh Quảng Ninh)

Để trả lời cho thắc mắc của chị Thu Hoàn cũng như nhiều bà bầu gặp phải tình trạng này, TTƯT, Ths.Bs. Nguyễn Thị Hằng (Bệnh viện Tuệ Tĩnh – Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam) sẽ đưa ra những thông tin chi tiết dưới đây.

• Rối loạn tiêu hóa khi mang thai: Nguyên nhân, cách phòng tránh
• Bà bầu bị tiêu chảy có nguy hiểm không?
• Đau dây thần kinh liên sườn khi mang thai – Mẹ bầu chớ nên chủ quan

1. Táo bón ở bà bầu là gì?

Táo bón ở bà bầu là một tình trạng thường gặp, khiến chị em khó khăn trong việc đại tiện, phân cứng, ít hoặc không có phân. Bà bầu bị táo bón có thể gây ra các biến chứng như trĩ, nứt kẽ hậu môn, nhiễm trùng đường tiêu hóa, đau bụng, buồn nôn…

Bất kỳ ai cũng có khả năng bị táo bón nhưng phụ nữ mang thai lại là đối tượng có nguy cơ mắc táo bón cao. Táo bón có thể xuất hiện ở mọi thời điểm trong thai kỳ. Nhưng thường là táo bón ở bà bầu 3 tháng đầu, táo bón ở bà bầu 3 tháng cuối và táo bón ở bà bầu tháng cuối thai kỳ.

Táo bón là tình trạng rất nhiều mẹ bầu gặp phải

2. Táo bón ở bà bầu có nguy hiểm không?

Táo bón thai kỳ tuy không nguy hiểm tới tính mạng nhưng nó ảnh hưởng xấu tới chất lượng cuộc sống. Trong một số trường hợp nó còn tác động tới thai nhi, thậm chí góp phần gây sảy thai.

Táo bón khiến phụ nữ mang thai cảm thấy đầy bụng, khó chịu, dẫn đến chán ăn. Từ đó khiến mẹ và bé không được cung cấp đầy đủ dưỡng chất cần thiết.

Trong chất thải chứa các chất độc như phenol, amoniac, indol,… Nếu không được tống ra ngoài cơ thể mà tích tụ lâu trong ruột, chúng có thể khiến hấp thụ ngược, gây hại cho thai phụ và thai nhi.

Táo bón khi mang thai kéo dài còn gây áp lực về tâm lý khiến bà bầu bị căng thẳng, gây ảnh hưởng tới sức khỏe của cả mẹ và bé.

Hơn nữa, việc dùng sức để rặn mỗi lần đi vệ sinh sẽ làm co thắt tử cung, tăng nguy cơ sảy thai. Do đó, nếu được hỏi bà bầu bị táo bón có nên rặn không thì câu trả lời là bà bầu không nên gắng sức rặn.

Táo bón kéo dài còn có thể dẫn đến bệnh trĩ, nứt kẽ hậu môn, viêm đại tràng, sa trực tràng, thậm chí là ung thư đại tràng.

Táo bón ở bà bầu có nguy hiểm không

 Táo bón – Nguyên nhân, triệu chứng và uống gì khỏi bệnh

3. Nguyên nhân gây táo bón ở bà bầu

Nguyên nhân gây ra táo bón ở phụ nữ mang thai có thể là do sự thay đổi hormone, sự chèn ép của thai nhi lên ruột, sử dụng thuốc sắt, ăn uống không đủ chất xơ và nước, thiếu vận động… Cụ thể như sau:

3.1. Sự thay đổi hormone

Khi mang thai, cơ thể của phụ nữ có sự gia tăng hormone progesterol với tác dụng giãn cơ bắp. Hormone này lại làm chậm quá trình di chuyển của phân trong ruột. Thời gian ở trong ruột càng lâu phân càng bị mất nước nhiều hơn. Điều này khiến phân cứng hơn và khó đi qua hậu môn.

3.2. Mất nước do nôn nghén

Trong 3 tháng đầu thai kỳ, bà bầu thường bị nôn nghén, gây mất nước. Để bù đắp lượng nước thiếu hụt, ruột sẽ tái hấp thụ nước từ phân khiến phân trở nên khô hơn gây táo bón ở bà bầu 3 tháng đầu.

Nôn nghén gây mất nước

3.3. Sự phát triển của thai nhi

Tử cung phát triển và chèn ép lên các cơ quan ở ổ bụng, ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa và di chuyển của thức ăn trong ruột. Khi thai nhi càng lớn, tử cung càng chiếm nhiều không gian trong ổ bụng, đẩy các cơ quan khác như dạ dày, ruột non, ruột già ra xa. Điều này làm giảm sự trao đổi chất và đẩy thức ăn đi trong ruột, dẫn đến táo bón .

Thai nhi phát triển chèn ép đường tiêu hóa

3.4. Chế độ ăn uống thiếu khoa học

Tâm lý của phụ nữ mang thai là luôn muốn ăn thật nhiều để có chất dinh dưỡng nuôi thai nhi. Tuy nhiên việc ăn uống quá đà sẽ khiến hệ tiêu hóa làm việc quá tải, cơ thể không kịp hấp thụ dẫn đến táo bón.

Bên cạnh đó, thực đơn thiếu chất xơ, ăn nhiều thực phẩm cay nóng, đồ chiên xào cũng làm gia tăng khả năng bị táo bón khi mang thai.

3.5. Uống ít nước gây táo bón ở bà bầu

Trong thai kỳ, đặc biệt là 3 tháng cuối, tình trạng đi tiểu nhiều, nhất là vào ban đêm vô tình gây cho mẹ bầu tâm lý ngại uống nước. Việc làm này dễ dẫn đến tình trạng mất nước. Từ đó, tạo điều kiện cho bệnh táo bón xuất hiện.

3.6. Ngại vận động

Do sự phát triển của thai nhi cùng sự gia tăng của trọng lượng cơ thể, mẹ bầu thường có xu hướng ngại vận động. Điều này khiến nhu động ruột hoạt động chậm lại, gây táo bón.

3.7. Bổ sung canxi và sắt gây táo bón ở bà bầu

Việc bổ sung canxi và sắt là điều cần thiết trong quá trình mang thai. Nhưng nếu bổ sung quá nhiều hai yếu tố vi lượng này sẽ dẫn đến táo bón.

Bà bầu nên tham khảo ý kiến bác sĩ để sử bổ sung canxi, sắt một cách hợp lý và an toàn.

Bổ sung quá nhiều canxi và sắt sẽ dẫn đến táo bón thai kỳ

3.8. Do tác động của tâm lý

Tâm trạng của bà bầu cũng ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và tình trạng táo bón. Khi bà bầu cảm thấy căng thẳng, lo lắng, mất ngủ, cơ thể sẽ tiết ra nhiều hormone gây căng thẳng như cortisol, adrenaline, noradrenaline. Những hormone này làm giảm sự co bóp của cơ ruột và làm chậm quá trình tiêu hóa. Ngoài ra, một số bệnh lý như tiểu đường thai kỳ, nhược giáp cũng có thể làm giảm hoạt động của cơ ruột và gây táo bón .

Ngoài ra, cũng như người bình thường, chế độ ăn nghèo chất xơ là một nguyên nhân phổ biến gây táo bón ở phụ nữ mang thai. Bởi chất xơ giúp tăng cường sự di chuyển của thức ăn trong đường ruột và giữ nước, làm mềm phân.

4. Khi nào cần đi gặp bác sĩ?

Táo bón ở bà bầu là một tình trạng khá phổ biến và thường không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu bà bầu bị táo bón kéo dài, có thể gây ra nhiều biến chứng như trĩ, nứt kẽ hậu môn, sảy thai, đẻ non, thai nhi bị suy dinh dưỡng, v.v. Do đó, bà bầu cần chú ý đến những dấu hiệu cảnh báo sau để biết khi nào cần gặp bác sĩ:

– Bị táo bón đột ngột và kéo dài hơn hai tuần.

– Có triệu chứng buồn nôn, nôn, đau bụng, sốt, đại tiện ra máu hoặc chất nhầy…

– Có sự thay đổi đáng kể về kích thước, hình dạng hoặc màu sắc của phân.

– Có bệnh lý tiểu đường, nhược giáp, suy giãn tĩnh mạch, bệnh trĩ hoặc bệnh sa trực tràng.

– Đang sử dụng thuốc nhuận tràng, bổ sung canxi hoặc sắt mà không có sự chỉ định của bác sĩ.

Nếu bạn gặp một trong những dấu hiệu trên, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bác sĩ có thể hỏi bạn về tần suất, thời gian, mức độ và các triệu chứng liên quan của táo bón. Bác sĩ cũng có thể thực hiện một số xét nghiệm như nội soi, siêu âm, xét nghiệm máu, phân, nước tiểu để tìm ra nguyên nhân và loại trừ các bệnh lý khác.

Khi các triệu chứng táo bón trở nên nghiêm trọng, mẹ bầu cần lập tức đi gặp bác sĩ

5. Cách điều trị táo bón cho bà bầu

Điều trị táo bón cho bà bầu cần hết sức lưu ý để vừa giảm các triệu chứng, vừa không làm ảnh hưởng tới thai nhi. Những cách chữa táo bón cho bà bầu phải  lành tính, an toàn, dễ thực hiện.

5.1. Thay đổi thói quen đi đại tiện

Tập thói quen đi đại tiện vào buổi sáng hàng ngày. Hãy đặt chân lên một chiếc ghế vì tư thế giống ngồi xổm này sẽ giúp phân di chuyển dễ dàng hơn. Đồng thời, bà bầu có thể massage khu vực giữa âm hộ và vùng chậu khi đang đi vệ sinh.

5.2. Mẹo trị táo bón cho bà bầu

Bà bầu táo bón phải làm sao? Lời giải cho vấn đề này là bà bầu có thể áp dụng các mẹo trị táo bón đơn giản, dễ dàng thực hiện tại nhà.

5.2.1. Trà bồ công anh

Trà bồ công anh giúp tăng cường nhu động ruột, kích thích gan tiết nhiều dịch mật hơn, tạo thuận lợi trong tiêu hóa. Loại trà này còn cung cấp nước, lợi tiểu, giảm cảm giác khó chịu do đầy hơi.

Đối với tình trạng táo bón thai kỳ ở dạng nhẹ, bà bầu có thể uống trà bồ công anh ngay sau mỗi bữa ăn.

Trà bồ công anh giúp tăng cường nhu động ruột, kích thích gan tiết nhiều dịch mật hơn

5.2.2. Trà hoa cúc trị táo bón ở bà bầu

Uống một ly trà hoa cúc sau bữa ăn hoặc trước khi đi ngủ là cách chữa táo bón an toàn cho bà bầu. Tinh chất trong loại trà này giúp kích thích hệ tiêu hóa, giảm căng thẳng.

Uống một ly trà hoa cúc sau bữa ăn hoặc trước khi đi ngủ

5.2.3. Mật ong và mè đen

Một trong những cách chữa táo bón cho bà bầu nhanh nhất là sử dụng kết hợp giữa mật ong và mè đen. Mật ong giúp tăng cường đề kháng, bôi trơn đường ruột. Mè đen giàu chất xơ, nhuận tràng.

Chuẩn bị: 50g mè đen, 30ml mật ong.

Cách thực hiện:

– Rang chín mè đen.

– Trộn mè đen đã rang với mật ong rồi chia làm 2 lần ăn trong ngày.

– Dùng liên tục trong 3 ngày.

Sử dụng mật ong và mè đen trị táo bón cho bà bầu

5.2.4. Dầu dừa giảm táo bón ở bà bầu

Để cải thiện các biểu hiện táo bón ở bà bầu hãy dùng dầu dừa. Bà bầu có thể sử dụng dầu dừa để trộn salad hay pha với nước ấm để uống.

Các loại axit béo chuỗi trung bình trong dầu dừa sẽ cung cấp nhanh năng lượng cho các tế bào ở đường ruột. Từ đó kích thích ruột trao đổi chất, làm mềm phân. Hơn nữa, dầu dừa khi vào đường ruột sẽ giúp bôi trơn, giảm ma sát trong quá trình đại tiện.

Để cải thiện các biểu hiện táo bón, bà bầu có thể dùng dầu dừa

5.2.5. Quả sung chữa táo bón khi mang thai

Quả sung chính là lời giải cho táo bón ở bà bầu phải làm sao. Với hàm lượng chất xơ dồi dào, sung từ lâu đã trở thành vị thuốc nhuận tràng hiệu quả.

Chuẩn bị: 10g sung tươi, 1 đoạn ruột già của lợn.

Cách thực hiện:

– Sung rửa sạch với nước muối, bổ đôi và hầm chung với ruột lợn đã sơ chế sạch.

– Nêm nếm gia vị vừa ăn.

Quả sung có hàm lượng chất xơ dồi dào

5.3. Thay đổi loại viên uống bổ sung

Nếu táo bón là do uống bổ sung sắt và canxi, bạn hãy trao đổi với bác sĩ để đổi sang loại khác hoặc thay đổi liều lượng.

Song song với đó bạn có thể dùng thêm viên uống bổ sung magie dưới sự hướng dẫn của bác sỹ. Bởi magie sẽ giúp làm mềm phân. Tuy nhiên nên lưu ý nếu bổ sung quá nhiều viên uống magie có thể gây ra tác dụng phụ như buồn nôn, tiêu chảy. Các chuyên gia khuyến cáo, bà bầu cần 350mg magie mỗi ngày (bao gồm trong cả viên uống bổ sung và thông qua thực phẩm như: bơ, chuối, hạt chia…)

5.4. Sử dụng thuốc trị táo bón cho bà bầu

Nếu việc áp dụng các cách trên không cải thiện tình trạng táo bón hoặc bà bầu bị táo bón nặng thì bác sĩ có thể chỉ định sử dụng dung dịch thụt tháo, nhét hậu môn, dầu bôi trơn.

Trong trường hợp bất khả kháng, bác sỹ sẽ kê thuốc nhuận tràng an toàn dành riêng cho bà bầu. Đây không phải là loại thuốc nhuận tràng mà mọi người vẫn hay dùng bởi bà bầu được khuyến cáo là không nên sử dụng thuốc nhuận tràng thông thường.

Vậy bà bầu bị táo bón nên uống thuốc gì? Đây là những loại thuốc bác sỹ có thể kê đơn tùy vào từng trường hợp cụ thể:

– Thuốc Psyllium: thuốc trị táo bón tạo khối chứa chất xơ.

– Thuốc Fybogel: Đây là thức uống giàu chất xơ, phát huy tác dụng sau vài ngày uống.

– Thuốc Senna: Loại thuốc này được sử dụng ngắn hạn để điều trị táo bón bởi nó có thể gây tiêu chảy và đau bụng. Đây là thuốc nhuận tràng tự nhiên, được làm từ lá và quả của cây senna. Mất khoảng 8 giờ để thuốc phát huy tác dụng.

– Thuốc Glycerol: Thuốc chỉ mất 20 phút để phát huy tác dụng.

Lưu ý, phụ nữ có thai tuyệt đối không được tự uống thuốc mà không tham vấn ý kiến bác sỹ.

6. Phòng tránh táo bón ở bà bầu

Lý tưởng nhất là bà bầu hãy phòng tránh táo bón bằng việc tạo lập cho mình chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt khoa học.

– Uống từ 8 – 10 ly nước mỗi ngày. Đặc biệt, bà bầu nên uống một cốc nước ấm vào buổi sáng sau khi thức dậy.

– Bổ sung từ 25 – 30g chất xơ mỗi ngày. Các thực phẩm có hàm lượng chất xơ cao là: ngũ cốc nguyên hạt, các loại rau xanh, táo, nho, lê, dâu tây…

– Loại bỏ các loại thực phẩm làm tình trạng táo bón thêm trầm trọng. Cụ thể là: đồ chiên rán, mít, nhãn…

– Tích cực vận động vừa sức, tập yoga dành cho bà bầu, đi bộ hoặc bơi

Bà bầu nên uống từ 8 – 10 ly nước mỗi ngày

Hy vọng những thông tin trên đã giải đáp được thắc mắc của bạn Phạm Thu Hoàn. Nếu còn bất kỳ băn khoăn nào, bạn có thể chat trực tiếp với bác sỹ hoặc gọi tới hotline 0343.44.66.99 để được tư vấn. Chúc bạn có một thai kỳ khỏe mạnh!

Chat với bác sĩ ngay

XEM THÊM:

• Táo bón ở trẻ em: Cha mẹ cần biết nguyên nhân, cách điều trị
• Táo bón nên ăn gì và kiêng gì? Top 20 thực phẩm ăn là khỏi
• Nguyên nhân và cách điều trị bệnh táo bón ở người già