Táo bón ở người già: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh táo bón ở người già được xác định khi quá 3 ngày chưa đi đại tiện hoặc 1 tuần đi cầu dưới 3 lần, kèm theo các triệu chứng đau quặn bụng, phân rắn hoặc khô cứng, khó đi cầu.  Ngoài ra, táo bón cũng được xác định khi người bệnh đi ngoài nhiều lần trong ngày nhưng đi không hết, phân cứng, lắt nhắt.

Theo số liệu nghiên cứu, tình trạng táo bón diễn ra phổ biến ở người trên 60 tuổi, ước tính có đến 50% người già trong viện dưỡng lão gặp vấn đề này. Vì vậy, người già cần chú ý sức khỏe, bổ sung thực phẩm cần thiết để phòng ngừa chứng táo bón.

 

Táo bón ở người già

Táo bón – Tìm hiểu nguyên nhân và thuốc điều trị

2. Nguyên nhân nào khiến người già bị táo bón?

Bệnh táo bón ở người già có thể xảy ra do tác động của nhiều nguyên nhân, trong đó điển hình là:

2.1. Hệ tiêu hóa bị suy giảm do tuổi tác

Tuổi càng cao, quá trình lão hóa diễn ra càng mạnh mẽ, khiến cho hệ tiêu hóa hoạt động kém. Lúc này, nhu động ruột giảm đi khiến cho phân di chuyển bên trong ruột diễn ra chậm, khi đến hậu môn phân thường khô cứng và khó đào thải ra ngoài. Từ đó, gây ra tình trạng táo bón phổ biến.

2.2. Chế độ dinh dưỡng không phù hợp

Đây là nguyên nhân phổ biến khiến cho người già bị táo bón. Nhiều người có thói quen ít ăn rau xanh, hoa quả tươi hoặc kiêng khem quá mức do đang điều trị bệnh nào đó. Hay ăn ít hoặc chán không muốn ăn khiến cho chất cặn bã ít, phân ít không tạo ra được sự phản xạ co bóp đại tràng dẫn đến táo bón.

Ngoài ra, không ít người cao tuổi có sở thích ăn thực phẩm chứa nhiều chất béo như: bơ, sữa, đường tinh luyện, thức ăn cay, nóng… cũng là nguyên nhân dẫn tới táo bón.

Người già, chế độ dinh dưỡng ít chất xơ, chán ăn

2.3. Tác dụng phụ của thuốc tây

Việc sử dụng các loại thuốc tân dược như: Thuốc chống trầm cảm, thuốc bao bọc niêm mạc dạ dày, thuốc có thành phần tanin, kháng sinh, thuốc nhuận tràng … sẽ gặp phải tác dụng phụ là khó đi cầu.

2.4. Người cao tuổi ít vận động

Vận động, thể dục thể thao thường xuyên có tác dụng tăng nhu động ruột, giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Trong khi đó, người già lười hoạt động thể chất làm gia tăng nguy cơ bị táo bón. Ngoài ra, ở người cao tuổi còn có thói quen nhịn đại tiện, khiến cho phân khô cứng, ảnh hưởng tới việc đi cầu.

2.5. Do bệnh lý

Người già khó đi cầu cũng có thể là do ảnh hưởng của một số bệnh lý như: bệnh đại tràng, tiểu đường, bệnh về nội tiết tố… Nếu là do nguyên nhân này, người bệnh cần tiến hành thăm khám và điều trị chuyên khoa.

3. Triệu chứng

Người cao tuổi nên chú ý tới tình trạng sức khỏe để sớm phát hiện và có biện pháp can thiệp kịp thời. Với tình trạng táo bón, người bệnh thường gặp phải những triệu chứng sau:

4. Táo bón ở người già có nguy hiểm không?

Người già bị táo bón thường chỉ kéo dài vài ngày đến một tuần sẽ hết. Tuy nhiên, nếu tình trạng diễn ra thường xuyên và không có biện pháp khắc phục sẽ gây ra biến chứng nguy hiểm sau:

4.1. Ứ đọng phân

Phân không thể thoát ra ngoài, ứ đọng trong ruột già. Lâu dần, chúng sẽ trở nên khô cứng, gây tắc nghẽn bên trong, ảnh hưởng tới sức khỏe.

Táo bón ở người già nguy hiểm thế nào?

4.2. Bệnh trĩ

Táo bón khiến cho người cao tuổi phải dùng nhiều sức để rặn khi đi vệ sinh. Đây là nguyên nhân gây tổn thương tĩnh mạch hậu môn, dẫn đến sưng viêm và hình thành búi trĩ.

4.3. Rò hậu môn

Người bị táo bón thường có phân khô cứng, dùng sức để đào thải ra ngoài gây rò hậu môn, hình thành vết rách hậu môn. Nếu không phát hiện và chăm sóc kịp thời sẽ gây nhiễm trùng và rò hậu môn nghiêm trọng.

4.4. Sa trực tràng

Biến chứng nguy hiểm mà người già có thể gặp phải là sa trực tràng. Hiện tượng này xảy ra khi bệnh trĩ không được phát hiện và điều trị đúng cách. Tình trạng này được hiểu là các búi trĩ thò ra khỏi hậu môn.

5. Phương pháp điều trị táo bón ở người già

Để cải thiện tình trạng táo bón, người cao tuổi có thể tham khảo các phương pháp điều trị dưới đây:

5.1. Sử dụng thuốc tây

5.1.1. Nhóm thuốc nhuận tràng tạo khối:

Đây là nhóm thuốc tác động tại chỗ với tính năng hòa tan trong nước, giúp phân hấp thụ nước và mềm ra, dễ đi hơn. Thuốc có tác dụng sau 1-3 ngày uống.

Một số loại thuốc nhuận tràng cơ học như: Citrucel (bột uống 364 mg/g, 105 mg/g); viên nén Methylcellulose 500mg; Normacol (vi hạt uống 6,1/10 g), 2 – 4 gói/ngày)…

5.1.2. Nhóm thuốc nhuận tràng thẩm thấu:

Trong thành phần của nhóm thuốc này có chứa đường và muối vô cơ, có tác dụng giữ nước trong ruột, làm mềm phân và kích thích đi vệ sinh.

Một số nhãn thuốc thường gặp như: Duphalac (siro 50%/15 ml, 200 ml);  Sorbitol Delalande (bột uống 5 g ); Microlax (ống bơm trực tràng); Forlax (gói bột uống)…

Thuốc Duphalac nhuận tràng

5.1.3. Nhóm thuốc nhuận tràng làm trơn:

Có chứa thành phần dầu khoáng, thường dùng dưới dạng ống tiêm bơm vào hậu môn, kích thích nhu động ruột hoạt động và tống phân ra ngoài chỉ sau thời gian ngắn.

Biệt dược thường được chỉ định: Agoral Plain (hỗn dịch uống 1,4 g/5 ml).

5.1.4. Nhóm thuốc nhuận tràng làm mềm phân:

Nhóm thuốc này có tính năng kích thích bài tiết nước và các chất điện giải vào ruột non và ruột già. Nhờ đó, phân được làm mềm và ẩm, giúp phân di chuyển dễ dàng. Thuốc tác dụng khá chậm (sau vài ngày). Một số biệt dược thường được bác sĩ chỉ định:

– Doxinate ( viên nang 240 mg, siro 50 mg/ml)

– Norgalax (ống bơm trực tràng chứa 120 mg)

– Cholen HMB (viên nén 130 mg)

– Decholin (viên nén 250 mg)…

Nhược điểm: Các loại thuốc tây kể trên có thể gây ra đầy bụng, đầy hơi hoặc đau quặn bụng và tiêu chảy khi đi ngoài. Thậm chí có thể làm tổn thương niêm mạc trực tràng nếu sử dụng dài ngày.

5.2. Mẹo dân gian cải thiện táo bón tại nhà

Bên cạnh việc sử dụng thuốc tây, người bệnh có thể tham khảo các bài thuốc dân gian “cây nhà lá vườn” tại nhà.

5.2.1. Nha đam (hay lô hội)

• Công dụng: Dưỡng ẩm, làm dịu và mềm vùng da khô hoặc bỏng rát, đồng thời có công dụng nhuận tràng, giúp hỗ trợ chữa bệnh táo bón ở người già.
• Cách thực hiện: Lá nha đam, rửa sạch, gọt vỏ và lấy phần gel bên trong. Sau đó, cắt thành từng miếng nhỏ cho vào nồi đun cùng với lượng nước vừa đủ đến khi sôi

5.2.2. Mật ong

• Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, mật ong ngoài công dụng kháng khuẩn còn bổ sung lợi khuẩn giúp hệ tiêu hóa hoạt động khỏe mạnh.
• Cách giảm táo bón bằng mật ong, người già có thể uống thử 2 thìa mật ong mỗi lần, ngày uống 3 lần. Trường hợp tổn thương đường tiêu hóa, có thể pha 1-2 thìa mật ong với nước ấm, uống khi còn đói (trước khi ăn 30 phút).

5.2.3. Khoai lang

– Với thành phần chất xơ, vitamin nhóm B, C cùng một số loại khoáng chất như: Protid, lipid, glucid… khoai lang không chỉ cải thiện tình trạng táo bón mà còn tốt cho sức khỏe.

– Người già có thể cải thiện táo bón bằng món khoai lang luộc, sắc nước khoai lang tươi hoặc khô.

6. Hỗ trợ điều trị táo bón ở người già bằng thảo dược thiên nhiên

Để đạt hiệu quả tối ưu trong việc hỗ trợ điều trị táo bón, người cao tuổi có thể tham khảo các vị thuốc Y học cổ truyền dưới đây.

Thảo dược thiên nhiên cải thiện chứng táo bón an toàn, hiệu quả

7. Chế độ ăn uống sinh hoạt cho người cao tuổi bị táo bón

Bên cạnh đó, người già có thể tìm hiểu và tham khảo các sản phẩm thảo dược hỗ trợ điều trị chứng táo bón hiệu quả.

7.1. Người bị táo bón nên ăn gì, kiêng gì?

Theo Ths.Bs Nguyễn Thị Hằng, người già khi mắc bệnh táo bón nên thay đổi thói quen sinh hoạt tích cực kết hợp với chế độ ăn uống khoa học để cải thiện sức khỏe đường tiêu hóa, trong đó có táo bón.

Người bệnh nên:

– Ăn nhiều rau xanh trong mỗi bữa ăn để bổ sung chất xơ, nhất là các loại rau mồng tơi, rau khoai lang, rau muống, rau dền, rau đay, mướp có tác dụng nhuận tràng rất tốt.

– Bổ sung các loại hoa quả hàng ngày như: cam, quýt, bưởi, đu đủ, dưa chuột, bơ, chuối, táo, lê,…ăn sữa chua, ăn khoai lang.

– Uống đủ nước, ít nhất 1,5 lít nước một ngày vì nước có tác dụng làm mềm và bôi trơn phân, giảm độ ma sát trong niêm mạc ống tiêu hóa, giảm cảm giác đau đớn khi đi ngoài. Với người già mắc các bệnh về đường tiết niệu thì có thể uống nước chủ yếu vào ban ngày và hạn chế vào buổi tối để tránh tiểu đêm, tiểu lắt nhắt.

Người bệnh không nên:

– Không nên ăn thức ăn cay nóng, chứa nhiều dầu mỡ.

– Hạn chế bia rượu, cà phê.

7.2. Nên làm gì khi bị táo bón?

– Tập thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày không chỉ nâng cao sức khỏe mà còn tốt cho tiêu hóa, giúp tăng kích thích nhu động ruột, giảm các triệu chứng táo bón. Người cao tuổi cần tạo thói quen vận động, tránh nằm hoặc ngồi lâu một chỗ.

– Giữ tinh thần thoải mái, tránh lo lắng, muộn phiền ảnh hưởng tới sức khỏe và hệ tiêu hóa.

– Đi đại tiện vào đúng tư thế, cố định vào một giờ, tốt nhất là buổi sáng để cải thiện tình trạng táo bón.

Trên đây là những kiến thức bổ ích về triệu chứng, nguyên nhân và cách chữa bệnh táo bón ở người già thông dụng nhất, dễ áp dụng nhất. Một hệ tiêu hóa khỏe mạnh đến từ chế độ ăn uống lành mạnh. Hãy cố gắng áp dụng những nguyên tắc ăn uống và tập luyện theo lời khuyên của bác sĩ để điều trị dứt điểm chứng bệnh khó chịu này. Nếu còn thắc mắc, bạn vui lòng nhấc máy lên và gọi theo Hotline 0865344349 để được chuyên gia của Tâm Bình tư vấn trực tiếp.

XEM THÊM:

• Tiêu chảy (Ỉa chảy) là gì? Nguyên nhân – Triệu chứng – Điều trị
• Thuốc đau bụng đi ngoài loại nào tốt nhất hiện nay?
• Rối loạn tiêu hóa: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị