Đau lưng ở nữ giới là một trong những bệnh phổ biến về xương khớp hiện nay. Vậy bệnh do nguyên nhân nào gây ra? Làm sao để ngăn chặn những cơn đau dai dẳng từ tháng này qua năm khác? Câu trả lời đã có trong bài viết dưới đây.
Xem thêm:
- Đau lưng là gì? Nguyên nhân và cách chữa đau lưng hiệu quả
- 5 bài tập cho người bị đau lưng, tập 1 đỡ 10, tập 5 hết bệnh
- Đau cột sống lưng và tất tần tật thông tin bạn cần biết
1. Đau lưng ở nữ giới là bệnh gì?
Đau lưng là hiện tượng ai cũng gặp ít nhất một lần trong đời. Ở phụ nữ, số lần đau lưng còn nhiều hơn do thể trạng, ảnh hưởng từ quá trình sinh nở cũng như sự suy giảm estrogen làm giảm mật độ xương… Do vậy, không ít chị em phụ nữ bị đau lưng từ rất sớm.
Đau lưng ở nữ giới là tình trạng xuất hiện những cơn đau nhức ở vùng lưng. Cơn đau có thể lan xuống dưới gần sát mông hoặc xảy ra ở bên phải, bên trái hoặc tập trung ở giữa lưng, đặc biệt các đốt sống thắt lưng. Nghiên cứu cho thấy 60-80% số người bị đau vùng thắt lưng trong suốt cuộc đời với tỉ lệ ở nữ giới phổ biến hơn. Ngoài ra, đau lưng ở nữ giới tăng đáng kể theo độ tuổi. Đã có báo cáo tỉ lệ đau thắt lưng tăng cao ở nữ giới sau tuổi mãn kinh so với nam giới cùng độ tuổi.
>>> Xem thêm: Đau lưng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
2. Nguyên nhân gây đau lưng ở nữ giới
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến đau lưng ở phụ nữ, cơ bản có thể kể đến các nguyên nhân dưới đây:
2.1. Đau lưng ở nữ do các bệnh cơ xương khớp
Đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng phụ nữ bị đau lưng thường xuyên. Các bệnh lý ảnh hưởng đến chức năng của hệ xương khớp như:
Bệnh lý | Cơ chế gây đau |
✅ Thoái hóa cột sống lưng | ⭐ Cột sống dần mất cấu trúc, chức năng bình thường. Đốt sống dễ thoái hóa nhất là đốt sống thắt lưng. Cơn đau tăng lên khi ngồi lâu, cúi người, xoay người hoặc nâng vật nặng. |
✅ Thoát vị đĩa đệm đốt sống lưng | ⭐ Đĩa đệm đốt sống lưng thoát ra khỏi vị trí giữa hai đốt sống, chèn ép vào dây thần kinh gây đau lưng lan xuống mông, đùi và chân. Vị trí dễ gặp nhất là thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng L4-L5, L5 – S1. |
✅ Đau dây thần kinh tọa | ⭐Dây thần kinh tọa bị chèn ép, tổn thương dẫn tới các cơn đau dọc theo đường đi của nó. |
✅ Loãng xương | ⭐ Do lượng canxi trong xương hao hụt theo thời gian, dễ dẫn đến giòn xương, xốp xương và dễ gãy, ảnh hưởng đến thắt lưng ở nữ giới, gây ra các cơn đau đột ngột. |
✅ Hội chứng cơ hình lê | ⭐ Xảy ra khi các cơ hình lê ở mông co thắt đẩy hoặc đè lên dây thần kinh tọa gây đau, tê từ phần thắt lưng đến ngón chân. Phổ biến ở phụ từ trong độ tuổi từ 40 – 60. |
✅ Hội chứng đau cơ xơ hóa | ⭐ Là tình trạng đau mãn tính trong gân, cơ, dây chằng, gây ra các cơn đau ở lưng. Kèm theo mất ngủ, mệt mỏi, trầm cảm. |
✅ Viêm khớp cùng chậu | ⭐ Khớp cùng chậu hấp thụ sốc giữa phần trên cơ thể và xương chậu. Khi khớp này bị viêm nhiễm sẽ gây đau vùng thắt lứng. |
2.2. Bệnh suy thận gây đau lưng dưới ở nữ giới
Biểu hiện đặc trưng của suy thận là những cơn đau quặn ở thắt lưng. Cơn đau có thể lan rộng xuống hố chậu, mông và đùi, bàn chân. Người bệnh có thể bị đau thắt lưng phải hoặc trái, tùy thuộc vào vị trí thận bị tổn thương. Cơn đau thường diễn ra theo chu kỳ. Ngoài đau lưng, người bệnh còn cảm nhận được các triệu chứng như sụt cân không rõ nguyên nhân, tiếu ít, nước tiểu đục, có thể có máu, phù mắt cá chân, bàn chân, mệt mỏi nhiều….
2.3. Hội chứng tiền kinh nguyệt
Khi đến kỳ kinh nguyệt, do có sự thay đổi nội tiết tố, hormone ảnh hưởng đến các dây chằng gây ra các cơn đau vùng thắt lưng ở phụ nữ, đau lưng khi tới tháng. Đây được gọi là hội chứng tiền kinh nguyệt. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau lưng ở phụ nữ.
Các cơn đau lưng xuất hiện vài ngày trước khi tới kỳ kinh và có thể kéo dài trong những ngày đầu kỳ kinh nguyệt. Thường nữ giới sẽ bị đau lưng dưới, đau thắt lưng. Kèm theo đó là đau bụng dưới, đau đầu, mệt mỏi.
2.4. Đau lưng ở nữ giới do mang thai và sinh nở
Quá trình mang thai và sinh nở rất dễ gây ra đau lưng ở nữ giới. Đau lưng thường xảy ra từ tháng thứ năm của thai kỳ hoặc sớm hơn. Vị trí đau thường là đau mỏi thắt lưng, lan xuống mông và chân.
Bởi cân nặng của bà bầu tăng nhanh chóng, vùng lưng chịu nhiều áp lực hơn, đặc biệt xương thắt lưng dẫn đến đau mỏi lưng. Ngoài ra, trong thời kỳ này cơ thể phụ nữ sẽ sản sinh hormone làm mềm và giãn nở dây chằng, xương chậu để em bé chui ra dễ hơn. Khi dây chằng bị giãn ra khiến xương khớp và lỏng lẻo dẫn đến chị em phụ nữ bị đau lưng nhiều hơn.Bên cạnh đó, việc phải liên tục thay đổi tư thế ngồi hoặc ngồi sai tư thế cũng gây đau lưng.
Đối với phụ nữ sau sinh, quá trình hồi lại dây chằng còn hạn chế, xương khớp cũng đang trong giai đoạn phục hồi. Cơ thể thiếu hụt dưỡng chất như canxi. Tất cả những điều này khiến chị em bị đau lưng nhiều hơn.
2.5. Bệnh phụ khoa gây đau lưng ở nữ giới
Các bệnh phụ khoa như viêm cổ tử cung, sa tử cung, u xơ tử cung, ung thư cổ tử cung cũng có thể gây nên tình trạng đau mỏi lưng ở phụ nữ. Bên cạnh các cơn đau thắt lưng, đau có thể lan rộng xuống vùng xương chậu, phụ nữ còn cảm thấy các triệu chứng như:
- Đau bụng âm ỉ hoặc dữ hội
- Khí hư có màu sắc bất thường,ngứa, có mùi hôi
- Chảy máu âm đạo bất thường
- Chướng bụng
- Đau tức ngực
- Cơ thể mệt mỏi
- Tiêu chảy hoặc táo bón
- Xuất hiện mụn trứng cá
- Thay đổi tâm trạng…
2.6. Đau lưng do chấn thương
Bên cạnh những nguyên nhân do bệnh lý, khi nữ giới gặp phải chấn thương như tai nạn lao động, tai nạn giao thông cũng xuất hiện tình trạng đau lưng. Nguyên nhân có thể đến từ tổn thương mô mềm, tổn thương hệ thần kinh hoặc tác động lực mạnh dẫn đến trượt, xẹp đốt sống… Trong đó, trượt đốt sống xảy ra khi đốt sống lưng bị đẩy về phía trước gây kích thích rễ thần kinh cột sống. Ngoài đau lưng, trượt đốt sống có thể gây yếu chân.
2.7. Sai tư thế gây đau lưng ở nữ giới
Đặc thù nghề nghiệp có thể gây ra các cơn đau ở lưng ở phụ nữ. Công việc văn phòng, thợ may, làm nông… buộc nhiều chị em phải ngồi lâu, duy trì một tư thế trong thời gian dài. Ngoài ra cũng phải kể tới việc ngồi, nằm sau tư thế như: ngồi xổm, vắt chéo chân, ngủ gục trên bàn… Điều này sẽ cản trở quá trình lưu thông máu tới lưng, xương khớp kém linh hoạt, cốt sống bị chèn ép.
Ngoài ra, một số yếu tố cũng có thể tác động tới tình trạng đau lưng, đau thắt lưng ở nữ như: Thường xuyên đi giày cao gót, tăng cân, béo phì, stress kéo dài, thay đổi thời tiết…
3. Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh
Đau lưng có thể gặp phải ở bất kỳ người phụ nữ nào, tuy nhiên có những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh. Cụ thể là:
- Bệnh thường xuất hiện ở nữ giới trong độ tuổi trung niên và người cao tuổi. Nhưng thời gian gần đây, bệnh đau lưng ở phụ nữ trẻ ngày càng xuất hiện nhiều hơn.
- Phụ nữ có thai.
- Nhân viên văn phòng.
- Người lao động chân tay.
- Người béo phì.
- Người bị bệnh lý về phụ khoa, thận, xương khớp.
- Người thường xuyên đi giày cao gót.
4. Phụ nữ bị đau lưng có nguy hiểm không?
Đau lưng ở phụ nữ nếu xuất phát từ lý do mang thai, sinh nở, hội chứng tiền kinh nguyệt sẽ không gây vấn đề quá lớn cho sức khỏe. Tuy nhiên, điều này sẽ dẫn tới những ảnh hưởng trong một khoảng thời gian.
Đau lưng dữ dội, dai dẳng có thể là dấu hiệu “cảnh báo” cơ thể đang gặp vấn đề. Đó có thể là bệnh lý xương khớp, phụ khoa, thận… Các bệnh này cần được phát hiện và điều trị kịp thời nếu không sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm.
Đối các vấn đề cơ xương khớp, người bệnh có thể bị teo cơ, gãy xương, cong vẹo cột sống, thậm chí là tàn phế. Trường hợp mắc các bệnh phụ khoa có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản ở nữ giới.
Dù là triệu chứng “ai cũng gặp” nhưng chị em phụ nữ không nên chủ quan, hãy chủ động điều trị càng sớm càng tốt.
5. Khi nào cần tới gặp bác sĩ?
Khi gặp phải những triệu chứng dưới đây, bạn nên tới gặp bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và có hướng điều trị phù hợp.
- Đau lưng dữ dội.
- Cơn đau tăng nặng ngay cả khi áp dụng các biện pháp tự chăm sóc tại nhà.
- Đau lưng kéo dài hơn 72 giờ, tái đi tái lại.
- Đau lưng sau chấn thương.
- Đau lưng kèm theo các triệu chứng như: cử động khó khăn, tê bì chân tay, sốt…
6. Chẩn đoán đau lưng ở nữ giới
Để chẩn đoán, các bác sĩ bước đầu sẽ tiến hành khảo sát tình trạng bệnh để loại trừ nguyên nhân. Cụ thể là:
- Nếu đau nhói nhiều hơn so với đau âm ỉ: Có thể do vấn đề ở cơ hoặc rách dây chằng hoặc cơ quan nội tạng nằm ở lưng hoặc hai bên.
- Đau lan rộng xuống mông hoặc chân có thể do chèn ép dây thần kinh.
- Đau lưng kèm chân suy yếu: do chèn ép dây thần kinh do đau thần kinh tọa hoặc hẹp ống sống
- Mất kiểm soát ruột hoặc bàng quang có thể do chèn ép dây thần kinh nghiêm trọng hoặc nhiễm trùng cột sống
- Tê hoặc cảm giác có kim châm ở bẹn hoặc mông có thể do vấn đề dây thần kinh và cột sống
Bên cạnh đó các bác sĩ có thể tiến hành các phương pháp chẩn đoán là:
- Chẩn đoán hình ảnh: Chụp X-quang cho thấy hình ảnh vấn đề về xương. Chụp cắt lớp vi tính (CT) và Chụp cộng hưởng từ (MRI) cung cấp chi tiết hơn hình ảnh về xương, cơ, mô, dây chằng, dây thần kinh và mạch máu.
- Xét nghiệm máu, nước tiểu: Xác định tình trạng viêm nhiễm.
- Đo mật độ xương: Chẩn đoán tình trạng loãng xương.
7. Cách trị bệnh đau lưng ở phụ nữ
Có nhiều cách điều trị bệnh đau lưng ở phụ nữ. Tuy nhiên còn tùy thuộc vào từng nguyên nhân gây bệnh để chỉ định phương pháp chữa trị. Đối với trường hợp đau lưng do sai tư thế chỉ cần điều chỉnh lại tư thế thì tình trạng đau lưng sẽ dần được cải thiện. Đau lưng tới tháng của phụ nữ có thể hết khi qua kỳ kinh. Trường hợp bà bầu, phụ nữ sau sinh bị đau lưng hãy hỏi ý kiến của bác sĩ ngay cả đối với các biện pháp tự chăm sóc tại nhà.
Về cơ bản, khi cơn đau dữ dội, bạn nên hạn chế vận động mạnh, tăng thời gian nghỉ ngơi. Tuy nhiên cũng không nên hạn chế vận động tối đa vì như vậy sẽ gây cứng khớp, khớp kém linh hoạt. Khi cơn đau thuyên giảm hoặc sau không quá 2 – 3 ngày nên dần vận động trở lại, tăng dần cường độ.
7.1. Chườm giảm đau lưng ở nữ giới
Chườm lạnh thường được chỉ định với người mới bị đau hay mới gặp chấn thương. Lưu ý là chỉ nên chườm trong 48 giờ đầu kể từ khi chấn thương hoặc viêm cấp. Chườm lạnh giúp giảm bầm tím. Các bước chườm lạnh khá đơn giản khi chỉ cần cho đá lạnh vào túi, đặt khăn trong tủ lạnh hoặc dùng túi gel lạnh để chườm lưng.
Trong khi đó, chườm nóng giúp mạch máu được giãn ra. Nên chườm sau 48 giờ, khi có các cơn đau mãn tính. Hơi ấm cũng giúp giảm đau và giúp chị em cảm thấy thoải mái hơn.
Cách chườm nóng là cho nước ấm vào chai hay túi hoặc khăn chườm. Có thể đắp trực tiếp lên vùng lưng bị đau hoặc lăn qua lăn lại vừa kích thích lưu thông máu, vừa giảm đau. Ngoài ra, bạn cũng có thể ngâm mình trong nước nóng để dịu cơn đau và thư giãn.
7.2. Massage
Phương pháp này giúp thông kinh mạch, giảm đau. Bạn có thể massage giảm đau lưng với rượu xoa bóp hoặc tinh dầu. Phụ nữ đang mang thai cần tham khảo ý kiến của bác sĩ xem có thể áp dụng phương pháp này hay không, nếu có thì tư thế nào phù hợp.
- Nằm sấp, dùng 2 bàn tay xòe rộng xoa tròn trên vùng lưng.
- Dùng tay xát dọc, xát ngang với 2 bàn tay ngược chiều nhau lên vùng lưng bị đau.
- Sử dụng ngón tay bóp mạnh vào phần lưng bị co cứng giúp lưu thông mạch máu
- Dùng mu bàn tay vừa day vừa ấn mạnh sao cho vùng da xoay đều theo tay.
- Lấy ngón tay cái bấm vào phần lưng bị đau theo từng điểm. Sau đó day và xoa để khí huyết lưu thông.
7.3. Thuốc giảm đau lưng cho phụ nữ
Trường hợp các biện pháp giảm đau thông thường không có hiệu quả, người bệnh có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau kê đơn hoặc không kê đơn tùy thuộc vào tình trạng. Khi sử dụng thuốc cần thận trọng đối với phụ nữ đang mang thai hoặc phụ nữ bị đau lưng sau sinh và đang trong thời gian cho con bú. Chỉ dùng thuốc dưới chỉ định của bác sĩ.
- Thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs) như: Paracetamol, Acid acetylsalicylic (aspirin),… Loại thuốc này được dùng để điều trị cơn đau nhẹ đến trung bình.
- Thuốc giảm đau nhóm 2 như: Codein và Tramadol. Loại thuốc này thường được dùng điều trị các cơn đau cường độ trung bình.
- Thuốc giảm đau nhóm 3 như Morphin. Thuốc có tác dụng giảm đau nhanh, mạnh, dùng cho trường hợp đau nặng.
- Thuốc giãn cơ bao gồm thuốc chống co thắt (Soma, Parafon Forte, Norflex,…) và thuốc chống co cứng (Baclofen, Diazepam, Dantrolene,…).
Lưu ý khi sử dụng các loại thuốc này có thể gây tác dụng phụ về dạ dày, người mệt mỏi, dễ có vấn đề về tiêu hóa… Hãy thông báo với bác sĩ khi gặp phải các triệu chứng bất thường.
7.4. Mẹo dân gian chữa đau lưng ở nữ giới
Trường hợp người mới bị đau lưng, cơn đau nhẹ thì một số mẹo dân gian chữa đau lưng ở nữ giới tại nhà có thể được lựa chọn. Phương pháp này giúp cải thiện cơn đau và bạn cảm thấy dễ chịu hơn. Ưu điểm của phương pháp này là tiết kiệm chi phí, có thể thực hiện tại nhà. Tuy nhiên, nhược điểm là tốn nhiều công sức chuẩn bị và phải kiên trì mới có thể thấy được hiệu quả.
- Chườm ngải cứu: Nữ giới bị đau lưng do tới kỳ kinh, nhiễm lạnh, thoát vị đĩa đệm có thể dùng cách này. Bạn chỉ cần rửa sạch, để ráo một nắm lá ngải cứu. Sau đó sao nóng cùng với một chút muối hạt. Bọc hỗn hợp vào một chiếc khăn sạch chườm lên vùng lưng bị đau trong 15 phút. Lưu ý tới nhiệt độ để tránh bị bỏng.
- Xoa bóp bằng rượu lá lốt: Tính ấm, khả năng giảm đau, trừ hàn của lá lốt có thể có tác dụng trong trường hợp này. Bạn có thể sử dụng rượu lá lốt để xoa bóp vùng lưng đau.
- Sắc uống rễ đinh lăng: Rửa sạch, phơi khô 10g rễ đinh lăng tươi. Đem sắc với 1 lít nước cho tới khi còn 500ml thì chia làm 3 lần uống trong ngày.
- Uống trà rễ cây trinh nữ: Sao vàng 20g rễ cây trinh nữ đã rửa sạch, cắt nhỏ. Hãm một nắm nhỏ rễ cây trinh nữ này với nước sôi uống thay trà.
>>> Bạn có thể tham khảo: Top 10 bài thuốc chữa đau lưng tại nhà
7.5. Vật lý trị liệu chữa đau lưng ở nữ giới
Đây là phương pháp điều trị không xâm lấn được khá nhiều người lựa chọn. Nếu người bệnh kiên trì điều trị, tình trạng bệnh có thể cải thiện. Một số phương pháp vật lý trị liệu như:
- Kéo giãn cột sống: Dùng giảm đau lưng do thoát vị đĩa đệm. Phương pháp này giúp “nới rộng” không gian cho các đĩa đệm, giảm chèn ép dây thần kinh.
- Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT): Giúp kiểm soát chứng đau lưng mãn tính bằng các kỹ thuật thư giãn và duy trì thái độ tích cực. Đã có nghiên cứu chỉ ra sử dụng liệu pháp CBT có xu hướng năng động hơn và giảm nguy cơ đau lưng tái phát.
- Nắn xương: Đây là phương pháp tập trung chủ yếu ở cột sống, giúp căn chỉnh cột sống về trạng thái ban đầu, Cải thiện được tình trạng cong, vẹo cột sống
- Massage Shiatsu: Giúp đả thông kinh mạch bằng cách dùng ngón tay cái và lòng bàn tay ấn vào các huyệt đạo, vị trí đau nhức để khơi dậy năng lượng trong cơ thể để giảm đau.
7.6. Châm cứu
Tùy vào nguyên nhân gây bệnh như do thời tiết, do tụ huyết hay kinh nguyệt sẽ có các huyệt đạo châm cứu khác nhau. Người bệnh cần tới các cơ sở châm cứu uy tín, đã được cấp phép để đảm bảo an toàn.
7.7. Phẫu thuật chữa đau lưng ở nữ giới
Phẫu thuật là phương pháp cuối cùng được lựa chọn do chi phí và mức độ xâm lấn cùng những rủi ro mà người bệnh có thể gặp phải. Phẫu thuật thường được chỉ định với các trường hợp sau:
- Không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
- Đau lưng kéo dài dai dẳng, tăng nặng tới mức người bệnh không thể chịu đựng được, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sinh hoạt và công việc hàng ngày.
- Đau lưng do thoát vị đĩa đệm, gai cột sống… diễn biến nặng có nguy cơ gây biến chứng cao.
- Cột sống bị lệch, biến dạng, chèn ép tủy sống.
8. Các phòng tránh
Theo Ths.Bs Nguyễn Thị Hằng, để phòng tránh đau lưng, bạn nên kết hợp giữa chế độ sinh hoạt khoa học với dinh dưỡng hợp lý bằng cách:
- Tăng cường thực phẩm giàu canxi, vitamin, chất xơ, chất chống oxy hóa. Thay thế các loại dầu mỡ động vật bằng dầu thực vật. Hạn chế các loại thực phẩm nóng có thể gây sưng viêm, đau nhức như cơm nếp, xôi, thịt gà, rượu, bia… Uống đủ nước mỗi ngày
- Giữ trọng lượng cơ thể thích hợp, tránh áp lực lên cột sống
- Duy trì tập thể dục thể thao để có thể khỏe mạnh, dẻo dai, tăng sức đề kháng. Nên lựa chọn bộ môn phù hợp với chị em phụ nữ như đi bộ, yoga, bơi…
- Nằm ngồi đúng tư thế. Thường xuyên đi lại để xương khớp được thả lỏng, tránh co cơ gây đau nhức.
- Khám sức khỏe định kỳ. Phụ nữ ngoài 40 tuổi nên kiểm tra canxi máu định kỳ để phát hiện sớm tình trạng thiếu canxi. Từ đó ngăn ngừa được tình trạng loãng xương.
Đau lưng ở nữ giới phổ biến và thường bị coi nhẹ. Tới khi trở nặng, việc điều trị trở nên tốn kém và ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống. Do đó, nếu bạn có hiện tượng đau lưng kéo dài, hãy đến thăm khảm tại các cơ sở y tế. Để biết thêm thông tin có liên quan, bạn có thể liên hệ ngay hotline 0343 44 66 99.
Tâm Bình giúp độc giả tìm kiếm nguồn thông tin chính xác nhất dựa trên các công trình nghiên cứu Y học đã được công bố, thẩm định trong và ngoài nước. Các tài liệu chúng tôi đưa ra đều được nghiên cứu và kiểm duyệt kỹ lưỡng đảm bảo thông tin cập nhật mới và khách quan nhất. Quý độc giả có thể tham khảo thêm chính sách biên tập của chúng tôi để xác nhận nội dung mà mình đọc được là chính xác và hữu ích.
- Nguyên nhân gây đau ở nữ giới
https://www.healthline.com/health/lower-back-pain-causes-female
Tham Vấn Y Khoa
Ths.Bs Nguyễn Thị HằngThs.Bs Nguyễn Thị Hằng được Nhà nước phong tặng danh hiệu Thầy thuốc ưu tú năm 2015. Bà là tác giả của nhiều công trình nghiên cứu khoa học có tính ứng dụng cao trong điều trị các bệnh về xương khớp, gan mật, tiêu hóa, sinh lý… Hơn 20 năm công tác tại các bệnh viện lớn, ThS.BS Nguyễn Thị Hằng đã cống hiến không nhỏ cho sự nghiệp Y tế nước nhà, dành được nhiều giải thưởng, bằng khen của Chính phủ và Bộ Y tế.