Bình vôi – Dược liệu quý giúp an thần ngủ ngon

Cây bình vôi là thực vật khá phổ biến tại nước ta. Trong Y học cổ truyền cũng ghi lại nhiều tác dụng của dược liệu này, đặc biệt là công dụng đối với giấc ngủ. Cùng tìm hiểu cụ thể trong bài viết dưới đây.

1. Đặc điểm nhận biết cây Bình vôi

Cây bình vôi còn có tên gọi khác là cây củ một, củ mối trôn, tử nhiên, ngải tượng… Tên khoa học là Stephania Glabra (Roxb.) Miers, họ Tiết dê.

Bình vôi là tên gọi theo đặc điểm của củ, là phần thân phình to của loại cây này. Chúng có hình dạng tương tự như chiếc bình đựng vôi của các bà ăn trầu ngày xưa. Thân cây dạng dây leo dài, màu xanh, sờ nhẵn và hơi xoắn vào nhau.

Lá cây mọc so le, hình trái tim. Hoa nhỏ, nở thành từng cụm, màu xanh nhạt. Quả hạch khi chín màu đỏ, hình cầu dẹt, hạt cứng, hình móng ngựa.

Phần được thu hái để làm dược liệu là chỗ phình ra, mọng nước, nằm ngay trên mặt đất. Lớp ngoài có màu nâu đen, bên trong màu xám, nếm có vị đắng. Bộ phận này được sử dụng như một vị thuốc giúp chữa bệnh.

2. Phân bố

Ở nước ta, cây bình vôi phân bố chủ yếu tại các khu vực có địa hình núi đá như Hòa Bình, Hà tây, Tuyên Quang, Cao Bằng, Lạng Sơn… Một số tỉnh khác như Nam Định, Hà Nam, Thanh Hóa cũng xuất hiện loại cây này.

Bình vôi là thực vật ưa sáng, nhưng vẫn có thể sinh trưởng và phát triển dưới bóng râm. Chúng có khả năng tái sinh từ hạt và các phần còn lại sau khi thu hoạch. Có thể dâm 1 phần củ xuống đất để lấy giống.

3. Thu hái, chế biến cây Bình vôi

Cây bình vôi được thu hoạch quanh năm, không có thời điểm cố định. Chỉ cần khi phần thân phình ra đạt kích thước yêu cầu sẽ hành thu hoạch.

Phần củ sau khi được thu hoạch sẽ mang đi rửa sạch, cạo bỏ phần vỏ bên ngoài, sau đó mang đi thái mỏng rồi phơi hoặc sấy khô. Dược liệu thành phẩm phải được bảo quản trong hũ thủy tinh hoặc túi nilong để đảm bảo khô ráo, tránh sự tấn công của nấm mốc, vi khuẩn.

Bên cạnh phương pháp sử dụng dược liệu thô, hiện nay củ bình vôi còn được chiết xuất thành dạng tinh chất. Cách làm này giúp chiết tách các hoạt chất phù hợp với nhu cầu, mục đích sử dụng; đồng thời loại bỏ những tạp chất và độc tố, giúp nâng cao giá trị của dược liệu.

4. Thành phần dược liệu của củ Bình vôi

Theo nghiên cứu y học hiện đại, củ bình vôi có chứa thành phần hóa học quan trọng là các alcaloid, bao gồm:

• L-tetrahydropalmatin
• Roemerin
• Rotundin
• Cepharanthin

Trong các hoạt chất trên, Rotundin là thành phần mang lại giá trị lớn nhất cho củ bình vôi. Tại Việt Nam hiện có trồng nhiều giống bình vôi nên hàm lượng hoạt chất và thành phần cũng có sự khác biệt. Ngoài ra, dược liệu còn chứa hàm lượng nhất định tinh bột, axit hữu cơ và đường.

5. Tác dụng tuyệt vời của bình vôi đối với sức khỏe

Không chỉ ở nước ta mà từ xa xưa, những quốc gia có nền y học cổ truyền phát triển đã biết tận dụng củ bình vôi để chữa nhiều bệnh. Dưới đây là những công dụng cụ thể:

5.1 Hỗ trợ an thần, ngủ ngon

Tương tự các loại dược liệu như lạc tiên, nụ tam thất, tâm sen, xạ đen…, củ bình vôi được biết đến như biện pháp hữu hiệu giúp hỗ trợ an thần, ngủ ngon.

Theo Đông y, bình vôi vị đắng ngọt, tính lương, tác dụng chữa mất ngủ, suy nhược thần kinh. Y học hiện đại nghiên cứu hoạt chất Rotundin và L-Tetrahydropanmatin tác dụng lên hệ thần kinh, giúp giấc ngủ đến dễ dàng hơn, duy trì giấc ngủ ngon và sâu…

Ngoài ra, hoạt chất cepharanthin trong cây bình vôi còn có tác dụng điều hòa hệ tuần hoàn và kích thích sản sinh một số kháng thể có lợi cho người bị mất ngủ.

Mất ngủ là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị

5.2 Chữa các chứng bệnh đường hô hấp

Rotundin không chỉ là hoạt chất hỗ trợ an thần mà còn có khả năng cải thiện nhiều chứng bệnh đường hô hấp như ho khan, ho có đờm, viêm phế quản, hen suyễn… Việc sử dụng cây bình vôi chữa bệnh sẽ hạn chế những tác dụng phụ không mong muốn khi sử dụng thuốc tân dược. Tuy nhiên, chỉ áp dụng trong những trường hợp nhẹ.

5.3 Giảm triệu chứng sưng viêm do gout

Sở dĩ cây bình vôi giúp giảm đau, giảm sưng ở những người mắc bệnh gout do chúng có chứa thành phần Stephania rotunda Lour. Đây được coi là kháng sinh tự nhiên, giúp kháng viêm, giảm đau nhức và giảm các triệu chứng khó chịu gây ra trên xương khớp.

5.4 Hỗ trợ ổn định huyết áp

Huyết áp cao là một trong những vấn đề sức khỏe thường gặp nhất ở người trung niên và người cao tuổi. Đây có thể là nguyên nhân gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh.

Các vitamin và hoạt chất trong củ bình vôi có thể giúp hỗ trợ kiểm soát lượng máu lưu thông, qua đó ổn định huyết trong giới hạn cho phép. Hoạt chất Alcaloid và isoquinoline có tác dụng ngăn ngừa tình trạng co thắt mạch máu. Vì thế mạch máu được thư giãn và đưa đến các cơ quan khác hiệu quả quả hơn, ngăn ngừa tình trạng tăng huyết áp đột ngột.

5.5 Củ Bình vôi hỗ trợ ổn định hệ tiêu hóa

Người bị bệnh về đường tiêu hóa thường rất nhạy cảm với đồ ăn thức uống. Các cơn đau bụng, chướng bụng, đầy hơi, tiêu chảy… có thể xuất hiện thường xuyên, ảnh hưởng đến cuộc sống, sinh hoạt.

Trong những trường hợp này, có thể sử dụng củ bình vôi giúp ổn định hệ tiêu hóa, hỗ trợ giảm các triệu chứng do rối loạn tiêu hóa gây nên. Theo khuyến cáo, người lớn có thể dùng với liều lượng từ 3-6g; trẻ nhỏ sử dụng với liều thấp hơn tùy độ tuổi.

5.6 Tăng cường hàng rào miễn dịch

Đối với những người có bệnh lý nền, đặc biệt là người đang điều trị ung thư, hệ miễn dịch ở mức rất kém. Cùng với bệnh lý đang mắc phải, cơ thể rất dễ bị tấn công bởi các tác nhân bên ngoài khác.

Lúc này, chất Cepharanthin trong cây bình vôi có thể hỗ trợ nâng cao khả năng miễn dịch của cơ thể bằng cách kích thích sản sinh các tế bào bạch cầu. Nhờ đó giúp người bệnh khỏe mạnh hơn, hạn chế mắc các bệnh gây nên bởi sự tấn công của virus, vi khuẩn; đồng thời giúp việc điều trị hiệu quả hơn.

5.7 Bình vôi hỗ trợ thư giãn thần kinh

Đối với những người làm việc căng thẳng, thường xuyên stress, lo âu thì sử dụng bình vôi thư giãn tinh thần mang lại tác dụng tốt. Hoạt chất Rotundin có trong cây bình vôi có tác khả năng hạ huyết áp, ổn định tâm lý đồng thời thư giãn các dây thần kinh. Nhờ đó có thể làm giảm nhẹ các triệu chứng căng thẳng thần kinh, stress, giảm tình trạng rối loạn lo âu, trầm cảm.

6. Một số bài thuốc tốt từ cây bình vôi

Cách sử dụng cây bình vôi như thế nào để chữa bệnh tốt nhất? Sau đây là một số bài thuốc từ cây bình vôi bạn có thể tham khảo cho từng loại bệnh:

– Bài thuốc ngâm rượu giúp an thần, ngủ ngon

Nguyên liệu chuẩn bị gồm 5 lít rượu trắng 40 độ và 1 kg bình vôi khô. Rửa sạch dược liệu, bỏ vào bình thủy tinh rồi đổ ngập rượu. Sau khoảng 20 ngày có thể lấy ra sử dụng. Mỗi ngày dùng 1-2 chén giúp an thần, ngủ ngon, ngủ sâu giấc.

– Bài thuốc hỗ trợ dưỡng tâm, giảm lo âu

Bên cạnh long nhãn, hạt sen, bình vôi có thể kết hợp thêm với các dược liệu khác như táo nhân, lá vông thành bài thuốc sắc chữa mất ngủ kinh niên. Tất cả các vị trên sử dụng 15g, riêng bình vôi 8g, đem sửa sạch, sắc với 1 lít nước cho đến khi cô đặc còn 500ml thì dừng lại, chắt lấy nước cốt uống trước khi đi ngủ 30 phút.

– Bài thuốc chữa rối loạn tiêu hóa

Củ bình vôi giúp hỗ trợ trấn an nhu động ở vị tràng. Với những trường hợp ruột bị ảnh hưởng do sự xâm nhập của vi khuẩn, dược liệu này giúp diệt khuẩn hiệu quả mà vẫn đảm bảo sự co bóp và tiêu hóa tốt.

Sử dụng 3-6 gr đối với người lớn, sắc với nước và uống hàng ngày. Sử dụng 0,02 – 0,03 gr đối với trẻ, sắc với nước để uống.

7. Lưu ý khi sử dụng củ Bình vôi

Bên cạnh những công dụng tuyệt vời đối với giấc ngủ và sức khỏe, nếu sử dụng không đúng liều lượng, không phù hợp đối tượng có thể gây nên những ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe. Vì thế, cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Củ bình vôi có khả năng làm giảm nhịp tim, giảm huyết áp. Vì thế cần lưu ý không sử dụng quá nhiều để tránh hậu quả đáng tiếc.
• Liều lượng khuyến cáo sử dụng đối với người lớn là 30gr/ ngày. Trẻ nhỏ dùng ít hơn tùy độ tuổi. Dùng quá liều có thể gây ngộ độc.
• Bình vôi chưa qua tinh chế có thể chứa độc tố. Để đảm bảo an toàn, nên sử dụng dạng chiết xuất, đã được loại bỏ độc tố và chuẩn hóa hàm lượng.
• Phụ nữ mang thai, cho con bú không nên sử dụng khi chưa có tham vấn từ bác sĩ.
• Người lái xe, vận hành máy móc cần thận trọng khi sử dụng.

Trên đây là những thông tin về đặc điểm dược liệu và công dụng của Bình vôi. Để gia tăng công dụng, có thể sử dụng bình vôi dạng chiết xuất, được kết hợp với các dược liệu khác. Liên hệ hotline 0343 44 66 99 để được tư vấn.

>>> XEM THÊM:

• Lá vông chữa mất ngủ có hiệu quả không? Thực hiện sao cho đúng
• Quả la hán chữa mất ngủ – Cách dùng và lưu ý khi sử dụng
• Lá đinh lăng chữa mất ngủ – Bài thuốc đơn giản hiệu quả áp dụng ngay!