Xẹp đốt sống: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Xẹp đốt sống thường xảy ra ở cổ, lưng, ngực và gây ra những cơn đau dai dẳng, thậm chí làm biến dạng cột sống. Nếu không được phát hiện kịp thời và điều trị đúng cách, bệnh có thể ảnh hưởng tới các cơ quan khác của cơ thể. Bài viết sau sẽ lý giải về nguyên nhân gây ra tình trạng này cùng những dấu hiệu dễ nhận biết và gợi ý hướng giải quyết.

1. Xẹp đốt sống là gì?

Xẹp đốt sống (hay còn gọi là xẹp cột sống) là tình trạng một phần đốt sống bị đè nén, xẹp xuống, làm thân đốt sống bị giảm chiều cao so với bình thường. Tình trạng này không chỉ gây ra những cơn đau đớn dữ dội cho người bệnh mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng về mặt thẩm mỹ. Nếu không được chữa trị kịp thời bệnh sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

2. Các vị trí dễ bị xẹp đốt sống

Cột sống được chia thành 5 phần bao gồm:

– 7 đốt sống cổ C1-C7

– 12 đốt sống ngực D1-D12

– 5 đốt sống lưng L1-L5

– 5 đốt sống cùng S1-S5

– 3 – 5 đốt sống cụt

Về lý thuyết bất kỳ vị trí nào trên cột sống cũng có khả năng bị xẹp. Tuy nhiên một số vị trí có nguy cơ cao hơn. Đó là:

– Xẹp đốt sống cổ

– Xẹp đốt sống ngực: thường là xẹp đốt sống D12

– Xẹp đốt sống lưng: Bệnh xẹp đốt sống lưng thường gặp là xẹp đốt sống lưng L1, xẹp đốt sống lưng L2, xẹp đốt sống lưng L5.

3. Triệu chứng của xẹp đốt sống

Tùy vào từng vị trí mà biểu hiện bệnh sẽ khác nhau. Người bệnh có thể gặp phải một vài triệu chứng phổ biến sau:

4. Xẹp đốt sống có nguy hiểm không?

Đây không phải là một căn bệnh đe dọa tới tính mạng. Nhưng nó có khả năng gây ra những biến chứng nguy hiểm nếu người bệnh chủ quan, không điều trị kịp thời.

– Mất vững từng đoạn cột sống: Điều này xảy ra khi hơn 50% thân đốt sống bị gãy xẹp. Từ đó dẫn tới vận động bị hạn chế và đẩy nhanh quá trình thoái hóa.

– Đường cong tự nhiên của cột sống bị thay đổi có thể chèn ép lên tim, phổi, ruột. Điều này sẽ gây khó thở, mệt mỏi, chán ăn.

– Dây thần kinh và tủy sống bị tổn thương, chèn ép khiến hẹp ống sống, thiếu máu, tê đau dây thần kinh.

5. Nguyên nhân xẹp đốt sống

Để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, trước hết cần xác định nguyên nhân gây bệnh. Đó có thể là do tư thế sai, chấn thương, loãng xương hoặc ung thư.

5.1. Sai tư thế

Một trong những nguyên nhân gây bệnh xẹp đốt sống, đặc biệt ở giới trẻ là thói quen sinh hoạt, làm việc sai tư thế. Ngồi cong lưng, ngồi lâu, ít vận động sẽ tạo áp lực lên đốt sống. Lâu dần sẽ khiến lún xẹp cột sống.

Ngồi cong lưng lâu dần có thể gây xẹp đốt sống

5.2. Chấn thương

Tai nạn giao thông, vấp ngã, va đập trong sinh hoạt hàng ngày, chấn thương trong thể thao có thể tác động tới cột sống. Gãy xương đốt sống là chấn thương dễ gây xẹp cột sống nhất.

5.3. Loãng xương

Tình trạng xẹp cột sống có thể là hệ quả từ một căn bệnh khác có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp tới cấu trúc xương khớp. Trong đó loãng xương là nguyên nhân phổ biến nhất. Căn bệnh này làm giảm mật độ xương, mất ổn định cấu trúc xương dẫn tới tình trạng xẹp lún. Đối với những trường hợp bệnh nặng, ngay cả việc hắt hơi mạnh, nâng đồ vật nhẹ cũng có thể làm vỡ xẹp đốt sống.

Loãng xương là nguyên nhân phổ biến nhất

5.4. Ung thư xương hoặc ung thư di căn

Nguy hiểm hơn, tình trạng xẹp đốt sống có thể là hệ quả của ung thư xương hoặc ung thư di căn. Lúc này các tế bào ung thư phá hủy cấu trúc xương khiến xương bị yếu đi.

6. Đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh

Bất kỳ ai cũng không nên chủ quan với căn bệnh này. Đó có thể là xẹp đốt sống ở người già hoặc xẹp đốt sống ở trẻ em. Nhưng có một số nhóm đối tượng cần đặc biệt quan tâm hơn tới khả năng mắc bệnh.

– Phụ nữ mãn kinh: Do đối tượng này có khả năng cao bị loãng xương. Theo khảo sát, số phụ nữ Việt Nam trên 50 tuổi bị gãy xẹp đốt sống chiếm hơn 23%.

– Người có tiền sử gia đình bị loãng xương

– Người bệnh loãng xương kèm suy dinh dưỡng, còi xương

– Bệnh nhân mắc các bệnh lý về cơ quan sinh dục, nội tiết, xương khớp. Đó là: suy buồng trứng sớm, thiểu năng tinh hoàn, cường giáp, suy thận mạn tính, viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp

– Người nghiện rượu bia, thuốc lá. Chất cồn và khói thuốc lá đã được chứng minh có tác hại làm suy yếu xương.

7. Khi nào cần tới gặp bác sĩ?

Nếu bạn gặp phải một trong các dấu hiệu sau hãy tới gặp bác sĩ ngay:

– Đau ngay cả khi nghỉ ngơi, đau khi ngủ

– Đau dữ dội

– Tê yếu chi

– Sốt trên 38 độ C

– Giảm cân không rõ nguyên nhân

– Đại tiểu tiện mất kiểm soát

Ngoài ra, trẻ em dưới 12 tuổi, người trên 65 tuổi, người bị ung thư cần đi khám ngay cả khi mới phát hiện những biểu hiện ban đầu của bệnh.

8. Chẩn đoán xẹp đốt sống

Bác sĩ sẽ hỏi bệnh nhân về triệu chứng, tiền sử bệnh và thăm khám lâm sàng. Ngoài ra sẽ tiến hành một số phương pháp chẩn đoán khác, bao gồm cả chẩn đoán hình ảnh xẹp đốt sống.

– Đo mật độ xương DEXA: Nếu mật độ khoáng xương T-Score ≤ -2,5 thì có nguy cơ cao mắc bệnh

– Chụp X-quang: Đánh giá mức độ thoái hóa cột sống, biến dạng cột sống, thân đốt sống giảm chiều cao…

– Chụp cắt lớp vi tính: Đánh giá hình ảnh đốt sống chi tiết như mức độ xẹp, lún, mảnh rời…

– Chụp cộng hưởng từ (MRI): dùng để phân biệt nguyên nhân, đánh giá sự chèn ép thần kinh ở đốt sống bị tổn thương và xác định được đốt sống xẹp do loãng xương mới hay cũ.

– Đo độ hấp thu tia X kép (đo độ đậm của xương): Xác định mật độ khoáng của xương

Đo mật độ xương DEXA

9. Điều trị xẹp đốt sống

Chắc hẳn nhiều bệnh nhân không khỏi băn khoăn xẹp đốt sống có chữa được không. Câu trả lời là nếu bệnh ở giai đoạn nặng thì sẽ không thể chữa khỏi hoàn toàn.

Vậy xẹp đốt sống phải làm sao? Tùy thuộc vào mức độ xẹp, vị trí xẹp và các tổn thương thần kinh đi kèm, bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp. Thông thường người bệnh sẽ được yêu cầu nghỉ ngơi, hạn chế vận động ở vị trí bị xẹp. Đồng thời, người bệnh có thể cần sử dụng nẹp lưng, đai lưng cột sống để cố định.

9.1. Thuốc trị xẹp đốt sống

Bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc để giúp xoa dịu các triệu chứng của người bệnh.

– Thuốc giảm đau thông thường như: Paracetamol, các chế phẩm kết hợp paracetamol với tramadol, codein…

– Thuốc đau chống viêm không steroid: Ibuprofen, Celecoxib… Các loại thuốc này giúp giảm tình trạng đau

– Thống chống loãng xương: thuốc chống loãng xương cũng ngăn ngừa sự tiến triển của xẹp đốt sống. Nhóm này bao gồm thuốc ức chế hủy cốt bào (Bisphosphonate), Calcitonin… Các loại thuốc như Alendronate và Risedronate đã được chứng minh là làm giảm sự phát triển của bệnh loãng xương nếu kết hợp với liều canxi và vitamin D thích hợp. Ở phụ nữ mãn kinh, liệu pháp thay thế estrogen có thể được chỉ định để ngăn ngừa loãng xương.

Thuốc đau chống viêm không steroid Celecoxib

9.2. Bài thuốc dân gian chữa xẹp cột sống

Trong trường hợp bệnh nhẹ, người bệnh có thể tham khảo một số bài thuốc dân gian chữa xẹp đốt sống tại nhà.

Bài thuốc từ vỏ bưởi, ngải cứu và chanh

Ngải cứu xuất hiện trong nhiều bài thuốc dân gian trị bệnh xương khớp. Việc kết hợp cùng vỏ bưởi và chanh sẽ làm tăng tác dụng giảm đau.

Chuẩn bị:

– 100g vỏ bưởi khô

– 1kg chanh phơi khô

– 200g ngải cứu khô

– 2 lít rượu trắng

– 5 viên đường phèn

Cách thực hiện: Đem các nguyên liệu rửa sạch, ngâm với rượu trắng từ 1-2 tháng. Uống 2 lần mỗi ngày, mỗi lần một chén nhỏ.

Bài thuốc từ cây trinh nữ

Thành phần của cây trinh nữ có alcaloid, flavonoid và crosetin giúp chống viêm, giảm đau nhức xương khớp.

Chuẩn bị: Tẩm 20g rễ cây trinh nữ đã rửa sạch với rượu trắng. Sau đó đem sao vàng

Cách thực hiện: Sắc nguyên liệu rồi chắt lấy nước chia làm 2 lần uống trong ngày

Bài thuốc từ lá lốt, cỏ xước và cây dây đau xương

Dây đau xương có tính mát, vị đắng, giúp mạnh gân, hoạt cốt, thư cân hoạt lạc. Lá lốt tính cay nóng, giúp khai thông kinh mạch, khu phong trừ hàn. Trong khi đó, cỏ xước cũng là nguyên liệu phổ biến trong các bài thuốc chữa bệnh xương khớp. Sự kết hợp giữa các loại thảo dược này sẽ làm tăng hiệu quả điều trị xẹp cột sống.

Chuẩn bị:  Lá lốt thái nhỏ, cỏ xước, cốt khí củ, dây đau xương, mỗi loại 15g.

Cách thực hiện: Sắc các nguyên liệu cùng 600ml nước, đến khi còn 200ml nước. Chắt lấy nước chia thành 2 lần uống trong ngày.

Cây trinh nữ có thể được dùng để giảm đau do xẹp cột sống

9.3. Vật lý trị liệu

Đối với những trường hợp bệnh ở giai đoạn đầu, người bệnh có thể lựa chọn vật lý trị liệu. Ưu điểm của phương pháp này là không có sự xâm lấn, không dùng thuốc mà vẫn có thể cải thiện được tình trạng bệnh, giảm đau, phục hồi đường cong sinh lý và khả năng vận động.

Qua thăm khám, chẩn đoán, bác sĩ vật lý trị liệu sẽ lựa chọn phương pháp và liệu trình phù hợp. Một số phương pháp có thể được áp dụng là:

– Trị liệu thần kinh cột sống

– Giảm áp cột sống

– Sóng xung kích Shockwave

– Laser cường độ cao

9.4. Bơm xi măng sinh học

Điều trị xẹp đốt sống bơm xi măng giúp tạo hình thân đốt sống qua da. Phương pháp bơm xi măng sinh học này được chỉ định trong các trường hợp:

– Xẹp cột sống do loãng xương không kèm theo tổn thương thần kinh

– Mức độ xẹp dưới 75%

– Điều trị nội khoa không cải thiện

Bơm xi măng sinh học

9.5. Phẫu thuật xẹp đốt sống

Phẫu thuật cố định cột sống chỉ định trong các trường hợp xẹp đốt sống nặng gây biến dạng và kết hợp giải chèn ép thần kinh khi có tổn thương đi kèm. Mổ xẹp đốt sống thường ẩn chứa những nguy cơ rủi ro trong phẫu thuật. Bên cạnh đó là mức chi phí cao cùng thời gian phục hồi chức năng lâu nên đây thường là lựa chọn cuối cùng của bác sĩ.

10. Cách phòng tránh

Theo ThS.Bs Nguyễn Thị Hằng, để phòng ngừa cũng như phát hiện kịp thời tình trạng xẹp cột sống, cần chú ý chế độ ăn uống, sinh hoạt điều độ. Phương pháp quan trọng nhất để phòng tránh chính là ngăn ngừa loãng xương. Sau đây là một số lời khuyên từ chuyên gia:

– Ăn uống lành mạnh. Bỏ thuốc lá.

– Tập thể dục thường xuyên, bao gồm tập thể dục giảm cân và rèn luyện sức khỏe nhằm tăng sức mạnh của xương khớp. Không nên lựa chọn các môn thể thao có khả năng cao gây chấn thương cột sống.

– Vận động đúng tư thế, tránh hoạt động quá mạnh.

– Những người có nguy cơ mắc bệnh loãng xương nên bổ sung canxi và vitamin D. Nếu đang điều trị thuốc có chứa steroid hàng ngày, nên thảo luận với các bác sĩ về việc giảm liều lượng steroid để giảm nguy cơ mắc bệnh loãng xương.

– Tập trung điều trị các bệnh lý có khả năng cao gây xẹp cột sống

– Nên đi khám sức khỏe định kì để phát hiện bệnh kịp thời.

Trên đây là một số thông tin về xẹp cột sống. Nếu bạn đang gặp phải một trong những triệu chứng trên hãy tới các cơ sở y tế uy tín để thăm khám kịp thời. Mọi thắc mắc vui lòng liên hệ qua hotline 0343 44 66 99.

XEM THÊM

• Gai cột sống – Có nguy cơ cao để lại di chứng về sau
• Tìm hiểu dấu hiệu và nguyên nhân bị vôi hóa cột sống