Tăng axit uric máu: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Axit uric (acid uric) máu tăng cao là mối nguy hiểm cho sức khỏe, “mầm mống” của những cơn đau dữ dội cho người bị bệnh gout. Vậy nguyên nhân tăng axit uric máu là gì và cách điều trị như thế nào cho hiệu quả? Bài viết dưới đây sẽ đem tới câu trả lời.

• Chỉ số axit uric là gì? Chuyên gia phân tích, giải đáp
• Axit uric cao ăn gì và kiêng gì?
• Top 5 cách giảm acid uric hiệu quả mà “cực dễ kiếm”. Xem ngay!

1. Tổng quan về axit uric

Axit uric là hợp chất được tạo thành trong cơ thể do quá trình thoái giáng các nhân purin và sẽ được cơ thể đào thải ra ngoài chủ yếu thông qua đường nước tiểu.

Axit uric máu có nguồn gốc nội sinh và ngoại sinh. Nguồn gốc nội sinh là khi các tế bào chết đi, nhân của chúng bị phá hủy và chuyển hóa thành acid uric. Nguồn gốc ngoại sinh là khi axit uric được tạo thành từ sự chuyển hóa thức ăn hoặc các con đường chuyển hóa khác.

2. Axit uric máu cao là bao nhiêu?

Ở người bình thường, quá trình tổng hợp và đào thải luôn được cân bằng để giữ lượng acid uric trong máu ở mức an toàn cho cơ thể. Khi sự cân bằng này bị mất đi, hàm lượng axit uric trong máu sẽ không còn ở mức cho phép.

Để xác định nồng độ axit uric máu cần tiến hành xét nghiệm máu. Axit uric tăng cao khi nồng độ vượt 420 micromol/lít ở nam và 360 micromol/lít ở nữ.

Xét nghiệm máu để xác định nồng độ axit uric

3. Triệu chứng tăng axit uric máu

Có khoảng 2/3 số người bị tăng axit uric máu biểu hiện triệu chứng. Tăng axit uric máu kéo dài sẽ dẫn đến nhiều bệnh nguy hiểm. Và người bệnh nhận biết việc acid uric máu tăng cao thông qua các triệu chứng của các căn bệnh này.

3.1. Triệu chứng của bệnh gout

Tăng axit uric máu thường biểu hiện thành các cơn gout cấp trên lâm sàng. Cơn gout cấp xuất hiện sau một bữa ăn nhiều đạm hoặc uống nhiều bia rượu, khởi phát vào nửa đêm. Cơn gout cấp gây đau dữ dội ở một khớp, hay gặp nhất là ngón chân cái.

Nếu người bệnh bị tăng axit uric máu trong khoảng thời gian dài sẽ dẫn tới gout mạn tính với các biểu hiện là:

– Hạt tophi: xuất hiện do lắng đọng muối urat trong các mô liên kết. Hạt tophi thường gặp ở mỏm khuỷu, vành tai, cạnh các khớp, có thể nhìn thấy màu trắng bên trong. Khi hạt tophi vỡ sẽ chảy ra chất não trắng.

– Sưng đau, biến dạng các khớp.

Tăng axit uric máu thường biểu hiện thành các cơn gout cấp

>> Xem thêm: 5 cách cắt cơn đau gút cấp cực nhanh, cực hiệu quả

3.2. Triệu chứng của bệnh sỏi thận, sỏi tiết niệu

Các tinh thể acid uric có thể làm tích tụ sỏi trong thận với các triệu chứng cơ bản bao gồm: đau lưng dưới, buồn nôn, đau khi đi tiểu, có thể tiểu ra máu. Nếu bị nhiễm trùng thận, bệnh nhân có thể bị sốt, ớn lạnh.

Các tinh thể axit uric có thể làm tích tụ sỏi trong thận

Bên cạnh đó, axit uric máu tăng cao còn dẫn tới các bệnh như: đa u tủy xương, thiếu máu, tan máu, bệnh bạch cầu,… Đối với người cao tuổi, khi acid uric lắng đọng ở tim mạch sẽ gây viêm mạch máu, xơ vỡ động mạch, đột quỵ, thiểu năng mạch vành, viêm màng ngoài tim.

4. Nguyên nhân khiến axit uric máu tăng cao

4.1.  Tình trạng rối loạn chuyển hóa không rõ nguyên nhân

Tình trạng rối loạn chuyển hóa không rõ nguyên nhân xảy ra khi cơ thể vẫn tự tổng hợp lượng lớn axit uric dù người bệnh đang duy trì một chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt. Tình trạng này chiếm tới 85% các trường hợp, có tính chất gia đình và di truyền.

4.2. Hiện tượng giảm đào thải acid uric

Mỗi ngày, lượng axit uric được đào thải ra ngoài cơ thể khoảng 80% qua đường nước tiểu, còn lại là qua đường tiêu hóa và mồ hôi. Nếu đào thải acid uric giảm sẽ khiến axit uric tồn tại trong máu với lượng lớn, vượt ngưỡng cho phép.

4.3. Nhờn thuốc

Đối với bệnh nhân gout đã tuân thủ việc uống thuốc theo chỉ định của bác sỹ mà vẫn tăng axit uric máu rất có thể là do nhờn thuốc. Khi cơ thể không đáp ứng với thuốc, việc sử dụng đúng liều lượng, thời gian quy định cũng không đem lại hiệu quả.

4.4. Mắc các bệnh khác

Nhiều bệnh lý như: suy thận, nhược giáp, nhiễm độc chì mạn tính, nhiễm độc thai nghén, bệnh vẩy nến, ung thư máu dòng bạch cầu,… cũng là nguyên nhân khiến chỉ số acid uric cao. Muốn hạ chỉ số axit uric phải điều trị các bệnh này.

4.5. Uống một số loại thuốc làm tăng acid uric

Có một số loại thuốc khi nạp vào cơ thể sẽ làm tăng axit uric. Cụ thể là: Thuốc lợi tiểu, thuốc ngủ nhóm barbiturate, thuốc giảm đau nhóm salicylate liều thấp,…

4.6. Ít vận động, rèn luyện thể dục thể thao

Ít vận động, không tập luyện thể dục thể thao thường xuyên khiến năng lượng không được tiêu hao. Điều này dẫn đến nguy cơ gây rối loạn chuyển hóa trong cơ thể, làm tăng acid uric.

4.7. Chế độ dinh dưỡng không khoa học

Những loại thực phẩm chứa nhiều nhân purin – tiền chất chuyển hóa thành axit uric, là: nội tạng động vật, hải sản, các loại đậu hạt, nấm,… Việc ăn nhiều loại thực phẩm này làm axit uric máu tăng cao. Bên cạnh đó, uống nhiều nhiều bia, rượu cũng thúc đẩy axit uric máu tăng.

Ăn nhiều hải sản làm tăng axit uric máu

4.8. Uống không đủ nước, nhịn tiểu

Khoảng 80% lượng axit uric được đào thải ra ngoài cơ thể qua đường nước tiểu. Việc uống không đủ nước, nhịn tiểu là nguyên nhân khiến acid uric không được đào thải mà sẽ lắng đọng ngược trở lại.

5. Hướng điều trị tăng axit uric máu

Để có thể đưa ra phương pháp thích hợp nhất điều trị axit uric cao cần xác định rõ nguyên nhân gây ra tình trạng này.

– Nếu tăng acid uric do đang sử dụng các loại thuốc khác hoặc nhờn thuốc, người bệnh cần thông báo với bác sỹ để điều chỉnh đơn thuốc cho phù hợp.

– Nếu nguyên nhân đến từ các loại bệnh lý, người bệnh cần đến các cơ sở y tế để được trực tiếp thăm khám, chẩn đoán và đưa ra phác đồ điều trị kết hợp chữa bệnh với thuốc điều trị hạ axit uric, liệu pháp dự phòng tăng axit uric máu.

Lưu ý, người bệnh phải dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sỹ, không được tự ý dừng thuốc hoặc tự mua thuốc về uống khi thấy axit uric cao.

6. Cách phòng tránh tăng axit uric máu

6.1. Giữ chế độ dinh dưỡng khoa học

Để acid uric máu không tăng cao, người bệnh cần giữ chế độ dinh dưỡng khoa học.

– Cắt giảm những thực phẩm chứa nhiều nhân purin trong thực đơn như: các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt bê, thịt dê, thịt cừu) cá biển, sò, nấm, nội tạng động vật,…

– Bạn cũng nên kiêng bia, rượu, các thức uống có cồn vì chúng gây ra tình trạng rối loạn sản sinh và chuyển hóa purin.

– Các loại thực phẩm được khuyến khích sử dụng là: rau cần, xúp lơ, cải xanh, chuối, ổi, táo, nho, củ cải,…

6.2. Uống đủ nước

Đây là cách đơn giản để giảm acid uric trong máu thông qua việc tăng khả năng đào thải của thận. Người bệnh nên uống 2 lít nước mỗi ngày, bao gồm nước lọc, nước ép trái cây, sữa không đường, nước khoáng kiềm.

Uống đủ nước là cách đơn giản để giảm axit uric trong máu

6.3. Tập luyện thể dục thể thao

Tập luyện thể dục thể thao đều đặn, ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần để tạo nên một cơ thể khỏe mạnh, đủ sức chống lại bệnh tật.

6.4. Giữ thể trọng cơ thể ở mức cho phép

Nghiên cứu cho thấy những người bị thừa cân, béo phì có nguy cơ bị tăng axit uric máu. Do đó, người bệnh nên lựa chọn các biện pháp khoa học để giảm cân bền vững.

Trên đây là một số nguyên nhân có thể làm tăng axit uric máu. Một người có chỉ số axit uric cao có thể do một vài hoặc tất cả các nguyên nhân kể trên. Bệnh nhân cần đến thăm khám tại các cơ sở y tế để xác định chính xác tình trạng bệnh và có phương pháp xử lý hiệu quả. Nếu cần tư vấn hãy liên hệ với chuyên gia của chúng tôi qua hotline 0865 344 349.