Đau bụng bên phải là biểu hiệu của bệnh lý nguy hiểm nào?

Đau bụng bên phải là triệu chứng thường gặp, do đó không ít người chủ quan và cho rằng chúng không nghiêm trọng. Tuy nhiên, đây có thể là biểu hiện cảnh báo những bệnh lý nguy hiểm. Cùng tìm hiểu nguyên nhân và nghe tư vấn cách xử trí từ chuyên gia Tâm Bình!

1. Tổng quan ổ bụng

Ổ bụng là một khoang cơ thể chứa nhiều cơ quan và cấu trúc liên quan đến hệ tiêu hóa, hệ bài tiết, hệ sinh sản và hệ tuần hoàn. Ổ bụng được giới hạn bởi cơ hoành ở phía trên, lỗ vào khung chậu ở phía dưới, và các xương sườn ở hai bên.

1.1. Cách phân chia ổ bụng

Vùng bụng được chia làm chín phần bao gồm thượng vị, hạ sườn phải, hạ sườn trái, vùng quanh rốn, vùng mạng mỡ phải, mạng mỡ trái, hạ vị, hố chậu phải và hố chậu trái.

Ở mỗi vùng đều chứa các cơ quan, bộ phận nội tạng khác nhau. Việc tìm hiểu phân khu vùng bụng và vị trí đau bụng sẽ giúp người bệnh biết chính xác hơn các bệnh lý liên quan. Chính vì vậy, khi nhận thấy những cơn đau xuất hiện ở các vị trí cơ quan quan trọng, bạn nên tới các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám điều trị kịp thời.

1.2. Bụng phải bao gồm những cơ quan nội tạng nào?

Vùng bụng phải bao gồm ba phần Hạ sườn phải, Vùng hông phải và hố chậu phải.

Cụ thể:

• Hạ sườn phải: thùy gan phải, túi mật, góc đại tràng phải, tuyến thượng thận phải, cực trên thận phải.
• Vùng mạng mỡ phải: Đại tràng lên, ruột non, thận phải, niệu quản phải
• Hố chậu phải: manh tràng, ruột non, ruột thừa, buồng trứng phải.

Khi xuất hiện những cơn đau bụng bên phải kèm theo các triệu chứng khác nhau, có thể một trong các cơ quan nội tạng trên đã gặp tổn thương. Do đó, bạn nên tới các cơ sở y tế để thăm khám, phát hiện bệnh kịp thời.

1.3. Đau bụng bên phải có dấu hiệu như thế nào?

Đau bụng bên phải gây nên những cơn đau bụng khó chịu.

Các cơn đau có thể phân vùng thành đau bụng bên phải trên rốn, đau bụng bên phải ngang rốn và đau bụng bên phải dưới rốn. Đôi khi người bệnh còn cảm thấy đau bụng bên phải cạnh sườn, dưới xương sườn.

• Đau theo mức độ, đau âm ỉ, đau quặn từng cơn
• Dấu hiệu đau hơn khi dùng lực tác động vào vị trí đau
• Sốt
• Buồn nôn, nôn
• Tiểu rắt, tiểu ra máu
• Cơ thể suy nhược
• Chán ăn
• Rối loạn đại tiện, táo bón, tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa…

2. Top 7 nguyên nhân gây đau bụng bên phải

Đau bụng bên phải có thể có nhiều nguyên nhân khác nhau, tùy thuộc vào vị trí và mức độ của cơn đau. Dưới đây là một số nguyên nhân thường gặp:

2.1. Nhiễm khuẩn đường tiết niệu

Những vi khuẩn trực tiếp xâm nhập bàng quang, niệu quản hay niệu đạo gây nên cảm giác đau bụng dưới, co thể lan sang hai bên lưng hoặc dưới háng kèm theo các triệu chứng như sốt, ớn lạnh, tiểu dắt, đi tiểu thường xuyên, đau rát khi đi tiểu tiện. Nặng hơn có thể xuất hiện mủ hoặc máu trong nước tiểu.

Viêm đường tiết niệu là nguyên nhân dẫn tới đau bụng bên phải

2.2. Sỏi thận

Sỏi thận là quá trình tích lũy muối và các khoáng chất hình thành nên tinh thể. Người bệnh không thể cảm nhận được sự hình thành này cho tới khi sỏi đủ lớn, di chuyển trong thận và niệu quản, gây nên cảm giác đau vùng bụng dưới, lưng, hông, háng.

Ngoài ra khi sỏi thận còn kèm theo các triệu chứng như tiểu buốt, nước tiểu màu hồng, đỏ hoặc nâu, có mùi hôi, có thể sốt, ớn lạnh khi bị nhiễm trùng.

1.3. Viêm ruột thừa

Đau bụng phải do viêm ruột thừa

Vị trí của ruột thừa nằm ở bụng dưới bên phải nên khi có triệu chứng đau bụng bên phải ngang rốn tới nửa dưới bụng phải kèm các triệu chứng như:

• Buồn nôn, nôn
• Sốt
• Tiêu chảy
• Táo bón
• Chán ăn

2.4. Hội chứng ruột kích thích (IBS)

Hội chứng ruột kích thích hay còn gọi là viêm đại tràng co thắt, đại tràng kích thích, do rối loạn vận động của đường ruột dẫn tới các triệu chứng như đau bụng, chướng bụng, rối loạn đại tiện.

2.5. Viêm đại tràng

Viêm đại tràng cũng là một trong những nguyên nhân gây ra đau bụng bên phải. Bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng đau bụng dưới bên phải, rối loạn đại tiện kèm đầy hơi chướng bụng. Nếu không được chữa trị kịp thời có thể gây nên xuất huyết, thủng đại tràng thậm chí ung thư đại tràng.

2.6. Tắc ruột

Tắc đoạn ruột bên phải sẽ gây nên cảm giác đau bụng bên phải kèm theo những triệu chứng như buồn nôn, nôn, tăng áp trong ổ bụng, ruột, có thể tạo ra các âm thanh lớn từng cơn.

2.7. Đau ruột già

Đau ruột già sẽ gây ra cảm giác chướng bụng, đau bụng bên phải, một phần của ruột già bị cuộn lại, có thể kèm theo triệu chứng tiêu chảy hoặc táo bón. Cảm giác đau khó chịu sẽ giảm đi sau khi xì hơi.

3. Phân loại đau bụng bên phải theo giới tính

Một số nguyên nhân gây đau bụng phải có thể liên quan đến giới tính của người bệnh, do sự khác biệt về cấu trúc và chức năng của các cơ quan sinh dục. Dưới đây là một số nguyên nhân gây đau bụng bên phải theo giới tính:

3.1. Đau bụng dưới bên phải ở nữ là bệnh gì?

Đau bụng bên phải dưới rốn ở nữ có thể do nhiều nguyên nhân, ngoài do viêm đại tràng, tắc ruột hay bệnh về đường tiêu hóa còn có thể do một số bệnh lý sau:

3.1.1. Lạc nội mạc tử cung

Xảy ra khi lớp mô thường phát triển bên trong tử cung hình thành ở vị trí khác như: buồng trứng, ống dẫn trứng, thành tử cung, dây chằng tử cung… Đây là một trong số những nguyên nhân gây vô sinh.

Lạc nội mạc tử cung

3.1.2. U nang buồng trứng

U nang buồng trứng là sự xuất hiện túi chứa chất lỏng bên trong buồng trứng, thường không gây đau đớn hay khó chịu, có thể tự biến mất.

Tuy nhiên, trường hợp u lớn, nếu bị vỡ có thế dẫn tới triệu chứng: đau bụng âm ỉ, đầy hơi, nặng bụng. Nặng hơn có thể gây đau bụng đột ngột, sốt, da lạnh, thở nhanh, mệt mỏi.

3.1.3. Thai ngoài tử cung

Ngoài triệu chứng đau bụng, người mang thai ngoài tử cung còn gặp phải biểu hiện như: chảy máu âm đạo, đau khi đi tiểu hoặc đi đại tiện, có hiện tượng tiêu chảy. Khi thai vỡ, có thể sẽ bị: chóng mặt, mệt mỏi, xanh xao.

3.1.4. U xơ tử cung        

Bệnh sẽ gây nên các triệu chứng đau bụng dưới bên phải hoặc trái, máu kinh ra nhiều và rối loạn kinh nguyệt. Nếu không xử lý kịp thời khối u lành tính có thể chuyển sang ác tính.

3.1.5. Ung thư buồng trứng

Ung thư buồng trứng xuất hiện cảm giác đau bụng dưới cả hai bên phải và trái, các cơn đau đến dữ dội, có nguy cơ cao phải cắt bỏ buồng trứng.

3.1.6. Viêm vùng chậu

Các cơn đau bụng dưới bên phải có thể do viêm vùng chậu hoặc một số cơ quan khác vùng hố chậu bị viêm nhiễm như tử cung, vòi trứng, buồng trứng.

3.2. Đau bụng bên phải ở nam giới là bệnh gì?

Nhiều trường hợp đau bụng phải ở nam là do mắc phải bệnh lý xoắn tinh hoàn, thoát vị bẹn và viêm tuyến tiền liệt:

3.2.1. Xoắn tinh hoàn

Đây là bệnh lý do tinh hoàn bị xoắn quanh dây chằng, gây cản trở tuần hoàn máu, gây đau bụng dưới bên phải, sưng tinh hoàn, buồn nôn, nôn. Xoắn tinh hoàn là tình trạng khẩn cấp, cần được phẫu thuật ngay.

3.2.2. Thoát vị bẹn

Thoát vị bẹn xảy ra khi mô mềm – một phần của màng tế bào lót các khoang bụng hoặc ruột bị trồi ra chui vào túi thoát vị gây đau, nhất là khi bạn ho, cúi người hoặc mang vác vật nặng.

3.2.3. Viêm tuyến tiền liệt

Bệnh lý viêm nhiễm tuyến tiền liệt, một cơ quan sản xuất và tiết tinh dịch. Triệu chứng chính là đau bụng dưới bên phải, kèm theo đau khi đi tiểu, tiểu nhiều lần, tiểu ra máu, sốt, ớn lạnh.

Hiện tượng đau bụng bên phải ở nam giới có thể liên quan tới hệ sinh sản

4. Đau bụng bên phải – Khi nào nên đến gặp bác sĩ?

Đau bụng bên phải là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau. Trong trường hợp đau bụng kèm theo các triệu chứng không thuyên giảm hoặc đã áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà, không rõ nguyên nhân đau, người bệnh nên chủ động tới các cơ sở y tế thăm khám kịp thời để phát hiện và điều trị.

Bên cạnh đó, bạn cần lưu ý tới kiểm tra ngay lập tức nếu nhận thấy những dấu hiệu bất thường:

• Các cơn đau dữ dội, tần suất nhiều hơn và kéo dài trên 24 tiếng đồng hồ.
• Da chuyển sang vàng, vàng mắt.
• Rối loạn hình thức phân, phân nhạt màu, nước tiểu có màu đậm.
• Sụt cân không rõ nguyên nhân.
• Nôn ra máu, chân tay lạnh, mạch yếu, tụt huyết áp
• Khó thở, rùng mình…

5. Chẩn đoán đau bụng bên phải

Cũng giống như đau bụng bên trái, các bác sĩ cũng tiến hành chẩn đoán lâm sàng và chẩn đoán cận lâm sàng.

5.1. Chẩn đoán lâm sàng

Dựa vào vị trí đau bụng, vị trí đau bụng trên hay đau bụng dưới, tần suất đau kèm theo các triệu chứng như buồn nôn, sốt, chán ăn, đau bụng đi ngoài… để các bác sĩ chẩn đoán bệnh ban đầu.

Ngoài ra những bất thường trong phân hoặc nước tiểu thông qua nhận biết bằng mắt thường kèm theo biểu hiện vàng da, khó thở… khi đau bụng cũng phán đoán sơ bộ tình trạng bệnh.

5.2. Chẩn đoán cận lâm sàng

Các biện pháp tiến hành cận lâm sàng bao gồm:

Siêu âm bụng tổng quát:

Điều này giúp các bác sĩ khảo sát khối u hoặc viêm hạch ổ bụng cũng như phát hiện sớm lồng ruột và các bệnh lý liên quan như tắc nghẽn thận, các bênh lý liên quan tới hệ sinh dục, hệ tiêu hóa và phát hiện phình động mạch chủ bụng…

Xét nghiệm máu ẩn trong phân:

Nhằm xác định các bệnh lý về dạ dày, tá tràng, đại tràng, tầm soát ung thư đường tiêu hóa.

Chụp X-quang:

Tìm kiếm nguyên nhân gây đau, sưng ở bụng và vật thể lạ trong cơ quan tiêu hóa như sỏi thận, sỏi túi mật, các vật bị nuốt phải…

Nội soi dạ dày, đại tràng:

Đây là cách phổ biến để phát hiện và chẩn đoán các vấn đề của đường tiêu hóa.

6. Điều trị đau bụng bên phải như thế nào?

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân gây nên đau bụng bên phải mà các bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị.

6.1. Điều trị y tế

Với những bệnh lý nguy hiểm về nhiễm trùng, liên quan tới cơ quan sinh sản, bệnh về gan, mật, các bác sĩ sẽ tiến hành kê đơn chữa bệnh như các loại giảm đau, điều trị khác nhau.

Đối với những trường hợp cấp thiết như mang thai ngoài tử cung, đau ruột thừa, u nang buồng trứng, sỏi thận… phương pháp phẫu thuật sẽ được chỉ định.

6.2. Cách giảm đau bụng bên phải tại nhà

Đối với những bệnh lý liên quan tới hệ thống tiêu hóa như chướng bụng, đầy hơi, bệnh nhân có thể sử dụng các bài thuốc dân gian để làm giảm các triệu chứng.

Trường hợp những cơn đau phát sinh ở mức độ nhẹ, không kèm theo những triệu chứng đau quặn thắt, chảy máu, người bệnh có thể làm dịu cơn đau bằng một số biện pháp như:

Nên uống đủ nước mỗi ngày

Uống đủ nước:

Nên uống đủ lượng nước mỗi ngày để đảm bảo cơ thể vận hành trơn tru, tránh làm giảm chức năng của các bộ phận.

Nếu đau bụng, bạn có thể giảm đau bằng cách uống nước ấm.

Chườm nóng:

Chỉ với túi chườm nóng hoặc chai nước ấm, khăn ấm lăn đều trên bụng trong khoảng 15 phút sẽ giúp bạn giảm đau hiệu quả.

Nghỉ ngơi đầy đủ:

Nên hạn chế vận động mạnh hay di chuyển nhiều sẽ làm các cơn đau dữ dội hơn.

7. Lời khuyên của bác sĩ khi gặp tình trạng đau bụng bên phải

7.1. Tìm hiểu rõ nguyên nhân và đến cơ sở y tế thăm khám kịp thời

Theo ThS.Bs Nguyễn Thị Hằng, khi gặp phải tình trạng đau bụng bên phải, người bệnh không nên tự ý sử dụng bất kỳ loại thuốc nào. Bởi điều này không những gây nguy hiểm cho sức khỏe mà còn ảnh hưởng tới việc chẩn đoán bệnh.

Nếu nguyên nhân xuất phát từ thoát vị, nhiễm khuẩn tiết niệu, sỏi thận, u nang buồng trứng, lạc nội mạc tử cung, thai ngoài tử cung… người bệnh nên đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.

Trường hợp dấu hiệu bệnh xuất hiện theo từng đợt và dễ tái phát có thể là dấu hiệu của hội chứng ruột kích thích, người bệnh nên nội soi, chụp khung đại tràng để chẩn đoán phân biệt chính xác và có biện pháp điều trị phù hợp.

7.2. Xây dựng chế độ ăn uống, sinh hoạt phù hợp                     

Để giảm mức độ nghiêm trọng của các cơn đau và phòng ngừa đau bụng bên phải tiếp tục quay trở lại, cách tốt nhất người bệnh nên xây dựng chế độ ăn uống, sinh hoạt phù hợp.

– Tránh tâm lý căng thẳng, không thức khuya, làm việc quá sức

– Tập thể dục thường xuyên để đẩy lùi các cơn đau, tăng cường sức đề kháng.

– Nghỉ ngơi hợp lý.

– Hạn chế đồ uống có cồn, cà phê, nước uống có ga, thuốc lá.

– Hạn chế thực phẩm khô, cứng, khó tiêu hóa, đồ ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, đồ ăn nhanh.

– Nếu hệ tiêu hóa có vấn đề nên ăn những món ăn dễ tiêu, mềm như cháo, súp, sữa ấm, canh rau củ quả…

Đau bụng bên phải thường liên quan tới những vấn đề của hệ tiêu hóa, bài tiết và cơ quan sinh sản. Vì vậy, ngay khi thấy cơn đau kéo dài hoặc thường xuyên tái phát kèm các triệu chứng bất thường bạn nên tiến hành thăm khám kịp thời để tìm ra cách điều trị phù hợp.

Mọi thắc mắc vui lòng liên hệ qua hotline 0343.44.66.99 để được giải đáp cụ thể.

XEM THÊM:

• Thuốc đau bụng đi ngoài loại nào tốt nhất hiện nay?
• 4 thủ phạm gây đau bụng xung quanh rốn không phải ai cũng biết
• Nổi cục cứng ở bụng dưới bên trái là bệnh gì?