Viêm đại tràng giả mạc: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Viêm đại tràng giả mạc là bệnh lý liên quan đến sự mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Vậy cụ thể viêm đại tràng giả mạc là gì? Nguyên nhân do đâu? Cách điều trị như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu ngay bài viết dưới đây.

1. Viêm đại tràng giả mạc là gì?

Viêm đại tràng giả mạc (hay còn được gọi là viêm đại tràng do kháng sinh, viêm đại tràng C. difficile) là bệnh lý viêm liên quan đến sự phát triển quá mức của vi khuẩn Clostridium difficile (C. diff) hoặc sự suy giảm của hệ thống miễn dịch.

Bệnh xảy ra ở một số người sau khi sử dụng thuốc kháng sinh, đặc biệt ở người già. Tuy nhiên, không phải người nào dùng kháng sinh cũng bị và không phải loại kháng sinh nào cũng gây ra tác dụng phụ này.

2. Nguyên nhân gây viêm đại tràng giả mạc

Nguyên nhân gây bệnh được xác định chủ yếu do:

2.1. Sử dụng kháng sinh

Bình thường, các vi khuẩn trong đường ruột tồn tại một cách cân bằng, lành mạnh và tự nhiên. Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh và thuốc tây khác có thể làm đảo lộn sự cân bằng này.

Khi các vi khuẩn bất lợi, chủ yếu là C.difficicle phát triển vượt mức an toàn sẽ tiết ra nhiều độc tố, tác động vào niêm mạc đại tràng gây viêm và tăng bài tiết, tạo thành lớp giả mạc màu trắng. Giả mạc này mềm, dễ bong, khi bong ra sẽ dẫn đến viêm, loét niêm mạc.

Theo các chuyên gia y tế, loại kháng sinh nào cũng có nguy cơ gây viêm đại tràng giả mạc. Tuy nhiên, những loại kháng sinh dưới đây có nguy cơ cao hơn:

• Fluoroquinolone, chẳng hạn như Ciprofloxacin, Levofloxacin.
• Penicillin, chẳng hạn như Amoxicillin và Ampicillin.
• Cephalosporin, chẳng hạn như Cefixime.

2.2. Hóa trị, trị liệu

Hóa trị liệu được sử dụng trong điều trị bệnh ung thư cũng có thể phá vỡ sự cân bằng bình thường của vi khuẩn ở đại tràng, dẫn tới bệnh đại tràng giả mạc.

2.3 Do bệnh lý

Các bệnh lý có liên quan đến đường tiêu hóa như: viêm ruột, ung thư đại trực tràng, viêm loét đại tràng, bệnh Crohn… cũng có thể là nguyên nhân gây viêm đại tràng giả mạc.

3. Yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

• Người già trên 65 tuổi.
• Người ở bệnh viện hoặc nhà dưỡng lão
• Người có hệ thống miễn dịch suy yếu.
• Người trải qua phẫu thuật đường ruột

4. Triệu chứng của viêm đại tràng giả mạc

Triệu chứng của bệnh thường xuất hiện rất sớm, chỉ sau 1-2 ngày sử dụng thuốc kháng sinh, tuy nhiên cũng có trường hợp bệnh khởi phát sau liệu trình uống kháng sinh, thậm chí lâu hơn.

5. Viêm đại tràng giả mạc có nguy hiểm không? Biến chứng của bệnh

Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh sẽ gây ra các biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng và đe dọa trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng. Cụ thể là:

• Rối loạn điện giải: Tiêu chảy nhiều lần trong ngày khiến mất cân bằng điện giải. Từ đó kéo theo sự suy giảm chức năng của các cơ quan trong cơ thể.
• Suy thận: Suy thận là một trong các biến chứng nguy hiểm khi cơ thể mất nước. Lượng nước không đủ cung cấp khiến thận không thể hoạt động bình thường.
• Phình đại tràng, vỡ đại tràng: Hiện tượng hi hữu này xảy ra khi đại tràng mất đi cơ chế trục xuất khí và phân ra ngoài. Sự tích tụ lượng lớn các chất cặn bã khiến đại tràng phình to, thậm chí bị vỡ.
• Thủng ruột: Niêm mạc đại tràng bị tổn thương do viêm nhiễm hoặc phì đại chính là nguyên nhân dẫn đến thủng ruột. Ruột thủng khiến vi khuẩn nhanh chóng tràn vào khoang bụng, gây nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh.

6. Phương pháp chẩn đoán viêm đại tràng giả mạc

Để biết chính xác bạn có mắc bệnh hay không, bác sĩ sẽ chỉ định một số thủ thuật và xét nghiệm sau:

6.1. Xét nghiệm phân

Đánh giá trong phòng thí nghiệm, được tiến hành với một hoặc nhiều mẫu phân để xác định liệu vi khuẩn C.defficile có tồn tại vượt mức an toàn không.

6.2. Xét nghiệm máu

Phương pháp này có thể tiết lộ một số bất thường của tế bào máu trắng (tăng bạch cầu) chỉ ra viêm đại tràng giả mạc.

6.3. Nội soi đại tràng

Bác sĩ dùng ống mềm gắn máy ảnh thu nhỏ ở đầu, ống này được đưa từ hậu môn qua trực tràng đến đại tràng, cho phép bác sĩ kiểm tra dấu hiệu bên trong của đại tràng. Nếu mắc bệnh sẽ xuất hiện những mảng màu vàng hoặc tổn thương ở niêm mạc.

Nội soi đại tràng

7. Điều trị viêm đại tràng giả mạc như thế nào?

Theo PGS, TS Nguyễn Huy Oánh, điều trị viêm đại tràng giả mạc cần áp dụng các phương pháp sau đây:

7.1. Ngừng thuốc kháng sinh hiện tại

Thông thường bác sĩ sẽ chỉ định ngưng thuốc kháng sinh hoặc thuốc tây gây ra triệu chứng viêm đại tràng giả mạc. Điều này có tác dụng giảm bớt triệu chứng bệnh, đặc biệt tiêu chảy.

Ngưng sử dụng thuốc kháng sinh

7.2. Chuyển sang một loại kháng sinh khác

Nếu triệu chứng bệnh vẫn tái diễn, bác sĩ sẽ chỉ định một loại kháng sinh khác có hiệu quả để chống lại vi khuẩn C.difficle, điều này cho phép vi khuẩn bình thường phát triển trở lại, khôi phục sự cân bằng lành mạnh trong ruột già.

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng viêm, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng kháng sinh bằng cách tiêm tĩnh mạch hoặc thông qua ống mũi vào dạ dày.

7.3. Cấy ghép phân (FMT)

Đây là phương pháp sử dụng phân của người hiến tặng khỏe mạnh để cấy vào đại tràng của người bệnh. Thông thường, phân chứa rất nhiều vi khuẩn có lợi. Bằng phương pháp cấy ghép này, đường ruột của người bệnh được bổ sung thêm các lợi khuẩn. Từ đó lấy lại sự cân bằng vi sinh vật trong đại tràng.

7.4 Phẫu thuật

Phẫu thuật là phương pháp điều trị cuối cùng, khi bệnh đã có những biến chứng có thể đe dọa trực tiếp đến sự sống của người bệnh. Phẫu thuật cắt bỏ đại tràng hoặc một phần ruột là chỉ định bắt buộc đối với bệnh nhân bị giãn đại tràng trên 10cm hoặc thủng, vỡ đại tràng.

Phẫu thuật nên được thực hiện trước khi lactate máu vẫn ở ngưỡng an toàn (dưới 5mmol/l).

8. Lời khuyên cho người mắc viêm đại tràng giả mạc

Để hạn chế triệu chứng bệnh, bạn cần chú ý:

• Uống nhiều nước: Nước bổ sung natri, kali (điện giải) tốt cho cơ thể, đặc biệt là người có biểu hiện tiêu chảy thường xuyên. Hãy uống 2-2,5 lít nước mỗi ngày. Tránh uống nước chứa nhiều đường, cồn hoặc cà phê.
• Chọn thức ăn mềm, dễ tiêu hóa: Cháo, súp, khoai lang, sữa chua… tốt cho hệ tiêu hóa. Tránh các thực phẩm giàu chất xơ, thức ăn cứng bởi chúng dễ cọ xát vào thành ruột làm cho bệnh viêm đại tràng giả mạc thêm nặng hơn.
• Chia nhỏ bữa ăn giúp người bệnh tăng khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng.
• Tránh những thức ăn làm tăng triệu chứng bệnh như: đồ ăn chiên rán, nhiều gia vị, thực phẩm nhiều chất béo…

Qua bài viết trên, chắc hẳn bạn đọc đã nắm được thông tin sơ bộ về bệnh viêm đại tràng giả mạc. Nếu có biểu hiện bất thường về đường tiêu hóa, người bệnh nên đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám, xác định bệnh và có phương pháp điều trị kịp thời.

XEM THÊM:

• Ung thư đại tràng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
• 5+ Lý do Đại tràng Tâm Bình được người bệnh cả nước tin dùng
• Cảnh báo 4 dấu hiệu viêm đại tràng mạn tính, bỏ qua sẽ hối hận cả đời