Ung thư gan: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Ung thư gan là một trong những bệnh lý ác tính phổ biến ở Việt Nam. Theo thống kê, mỗi năm có khoảng 22.000 người chết do bệnh này. Điều đáng nói, bệnh ngày càng có xu hướng trẻ hóa, đe đọa tính mạng con người. Tham khảo dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân gây ra để sớm phát hiện và phòng ngừa bệnh.

1. Ung thư gan là gì?

Ung thư gan được hiểu là sự tăng trưởng và phát triển không kiểm soát các tế bào ung thư tại gan. Theo Globocan 2018, Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ ung thư gan cao, đứng thứ nhất kể cả về số ca mắc mới lẫn tử vong.

2. Phân loại bệnh

Tùy thuộc vào nguồn gốc khối u ác tính, bệnh được chia thành 2 loại chính là ung thư nguyên phát và thứ phát.

2.1. Ung thư gan nguyên phát

Các khối u gan nguyên phát hình thành từ chính các thành phần của nhu mô gan, bao gồm các khối u biểu mổ:

• Ung thư tế bào gan
• Ung thư tế bào gan xơ dẹt
• Ung thư tế bào đường mật trong gan có nguồn gốc từ tế bào đường mật
• Ung thư hỗn hợp

2.2. Ung thư gan thứ phát

Theo thống kê, có khoảng 405 các khối u ác tính có thể di căn lên gan, trong đó 95% khối nguyên phát thuộc hệ thống vùng lấy máu từ dạ dày, ruột non, đại tràng và tụy. Ngoài ra, khối nguyên phát có thể là vú, phổi, tuyến giáp, cơ quan sinh dục – tiết niệu.

Tổn thương di căn có thể có một vài khối nhỏ trên nền gan lành, đôi khi là nhiều khối hoặc một khối lớn.

3. Các giai đoạn phát triển của ung thư gan

Giai đoạn phát triển ung thư gan cho biết mức độ tiến triển khối để có cách điều trị tốt nhất.

Giai đoạn 1: Có một khối u duy nhất trong gan, chưa xâm lấn đến bất kỳ mạch máu nào trong gan.

Giai đoạn 2: Một khối u duy nhất trong gan đã xâm lấn các mạch máu hoặc nhiều khối u nằm trong gan.

Giai đoạn 3: Có nhiều khối u trong gan và ít nhất một khối u lớn hơn 5cm, chưa có di căn đến cơ quan khác.

Giai đoạn 4: Các khối u đã di căn vào hạch bạch tuyết gần gan nhưng chưa đến cơ quan khác. Tiếp đến, các khôi u đã di căn đến các cơ quan ở xa như phổi, xương hoặc não.

4. Triệu chứng

Ở giai đoạn sớm thường không có biểu hiện cụ thể nên hầu hết mọi người thường nhầm tưởng sang bệnh khác. Khi có biểu hiện cụ thể, bệnh nhân đi khám phát hiện bệnh thì đã chuyển sang giai đoạn muộn.

Khi bị ung thư, phần lớn người bệnh đều có chung dấu hiệu sau:

4.1. Vàng da

Vàng da là triệu chứng thường gặp nhất ở người mắc bệnh gan, trong đó có ung thư gan. Biểu hiện này là hậu quả của tình trạng tắc nghẽn đường mật gây ra bởi khối u. Khi chức năng gan suy giảm gây ra tích tụ bilirubin – chất thải được tạo ra khi tế bào hồng cầu phân hủy. Gan bị hư hỏng không thể đào thải hết bilirubin khiến mắt và da có màu vàng.

Những người bị ung thư gan thường có biểu hiện vàng da đi kèm với phân bạc màu, nước tiểu sẫm màu.

Nhận biết triệu chứng để có biện pháp can thiệp kịp thời

4.2. Vàng mặt

Ở phần vủng mạc mắt có màu vàng sậm. Triệu chứng này có thể xuất hiện trước hoặc cùng với thời điểm vàng da.

4.3. Mẩn ngứa

Những người bị ung thư gan cũng gặp phải tình trạng mẩn ngứa. Mức độ ngứa có thể tăng lên về đêm và hầu như không đáp ứng với các loại thuốc điều trị da liễu. Nguyên nhân dẫn đến ngứa là chức năng thải độc gan bị suy yếu, dẫn tới độc tố tích tụ, kích hoạt phản ứng viêm gây nên.

4.4. Xanh xao, sụt cân

Theo thống kê, có khoảng 30 – 50% các trường hợp gầy sụt cân tại thời điểm phát hiện ung thư gan. Đây là hệ quả của quá trình rối loạn tiêu hóa, ăn uống không ngon miệng, chướng bụng do sản xuất dịch mật kém.

4.5. Đau bụng ở vùng gan

Giai đoạn đầu, triệu chứng đau bụng thường rất mơ hồ, không rõ ràng. Khi có biểu hiện đau nhiều hơn thì thường ở giai đoạn nặng do biến chứng tắc mật.

Ngoài ra, những người mắc bệnh này còn có biểu hiện sờ thấy gan to.

5. Nguyên nhân ung thư gan do đâu?

Có rất nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh, cụ thể:

5.1. Viêm gan virus mạn tính

Theo nghiên cứu, yếu tố nguy cơ phổ biết của ung thư gan là viêm gan mạn tính do virus viêm gan B hoặc C. Tình trạng viêm gan nếu không được điều trị hiệu quả có thể dẫn tới xơ gan, đây là nguyên nhân gây ung thư phổ biến ở nhiều lãnh thổ.

Người bị viêm gan virus cần kiểm soát bệnh để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm

5.2. Xơ gan

Như đã nói ở trên, xơ gan là bệnh khi tế bào gan bị phá hủy và được thay thế bằng các mô xơ và dẫn tới ung thư gan. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra xơ gan, trong đó phổ biến nhất là nghiện rượu hoặc nhiễm virus viêm gan B, C mạn tính.

5.3. Mắc bệnh mạn tính

Béo phì, tiểu đường type 2 cũng là nguyên nhân làm tăng nguy cơ bị ung thư gan. Các chuyên gia y tế cho biết, béo phì dẫn đến các bệnh gan nhiễm mỡ, xơ gan, đây là yếu tố có khả năng gây ra ung thư gan.

Còn người bị tiểu đường type 2 thường gặp ở những bệnh nhân nghiện rượu hoặc viêm gan mạn. Đây cũng là nguy cơ thể gây ra các vấn đề về gan.

5.4. Nghiện rượu, hút thuốc lá

Hút thuốc lá, sử dụng quá nhiều bia rượu cũng là một trong những nguyên nhân gây xơ gan và làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý ác tính ở gan.

Ngoài ra, tiếp xúc lâu dài với chất hóa học cũng làm tăng nguy cơ u mạch máu ác tính ở gan. Hay trường hợp bị các bệnh hiếm gặp như rối loạn dự trữ glycogen, Wilson… cũng có thể mắc bệnh nguy hiểm này.

Nghiện rượu cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến bệnh ung thư gan

6. Cách tầm soát bệnh như thế nào?

Câu trả lời là có. Kiểm tra gan định kỳ có thể giúp bác sĩ phát hiện sớm tế bào ung thư. Việc phát hiện sớm, điều trị sớm sẽ dễ dàng và nâng cao cơ hội sống.

Những người bị nhiễm viêm gan B mạn tính và có sẹo ở gan hoặc nguyên nhân khác cần thực hiện tầm soát ung thư định kỳ.

Quy trình tầm soát bao gồm:

• Xét nghiệm máu từ 3 – 6 tháng/1 lần để tìm alpha-fetoprotein (AFP)
• Siêu âm gan từ 6 – 12 tháng/1 lần.

Tầm soát ung thư để sớm phát hiện bệnh

7. Phương pháp chẩn đoán bệnh chính xác

Những thủ thuật dưới đây giúp người có thể chẩn đoán và phát hiện chính xác giai đoạn ung thư của người bệnh:

• Khám lâm sàng: Qua khám để kiểm tra các dấu hiệu sức khỏe tổng thể người bệnh. Khám ổ bụng cũng sẽ kiểm tra được cục u cứng trong gan và tình trạng sưng bụng hay không.
• Xét nghiệm máu: Kiểm tra chức năng gan và nồng độ alpha – fetoprotein (AFP). Chỉ số này sẽ cao hơn ở những người mắc bệnh ung thư gan nguyên phát.
• Siêu âm gan: Sử dụng sóng âm để phát hiện bất thường trong gan. Đây là thủ thuật không xâm lấn, không đau và chỉ kéo dài trong vài phút.
• Chụp cắt lớp CT hoặc chụp cộng hưởng từ để quan sát gan từ hình ảnh 3 chiều. Kỹ thuật này có thể tạo ra hình ảnh chi tiết cho thấy kích thước và vị trí của u cũng như việc phát hiện u lan rộng hay chưa.
• Sinh thiết gan: Trong những trường hợp cần thiết bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện sinh thiết gan để chẩn đoán.

7. Điều trị và chăm sóc người bị ung thư gan thế nào?

Phương pháp điều trị tùy thuộc vào từng giai đoạn của bệnh. Các phương pháp điều trị chính được áp dụng là phẫu thuật, bào mòn, hóa trị, cắt bỏ u…

7.1. Phẫu thuật gan

Phương pháp này thường được chỉ định cho những trường hợp giai đoạn đầu. Với những người ung thư mới chỉ ảnh hưởng đến một số phần của gan và phần còn lại vẫn khỏe mạnh, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cắt bỏ phần đó. Phương pháp này được gọi là phẫu thuật cắt bỏ gan.

Một hình thức khác là ghép gan, phương pháp này được thực hiện nhằm cắt bỏ toàn bộ gan và thay thế bằng một lá gan khỏe mạnh được hiến tặng.

7.2. Bào mòn u

Bào mòn (cắt bỏ) thủ thuật nhằm mục đích phá hủy tế bào ung thư gan nguyên phát bằng cách sử dụng nhiệt (đốt bằng nhiệt cao tần). Khi bắt đầu thủ thuật, bệnh nhân sẽ được gây tê tại chỗ.

7.3. Điều trị hóa trị

Hóa trị là phương pháp sử dụng các loại thuốc chống ung thư để tiêu diệt tế bào ung thư hoặc ngăn chúng phân chia hoặc tiếp tục tăng sinh. Phương pháp này giúp thu nhỏ hoặc làm chậm quá trình phát triển của ung thư.

7.4. Tiêm ethanol vào khối u gan

Với phương pháp này, sau khi gây tê cho người bệnh, bác sĩ sẽ tiêm cồn tuyệt đối (ethanol) vào khối u gan có kích thước nhỏ hơn 3cm. Phương pháp này được thực hiện dưới hướng dẫn của siêu âm để tiêu diệt tế bào ung thư.

7.5. Xạ trị

Xạ trị sử dụng các tia năng lượng cao để phá hủy các tế bào ung thư hoặc ngăn chúng tiếp tục phát triển. Tuy nhiên, phương pháp này không được áp dụng thường xuyên trong quá trình điều trị ung thư vì gan không thể chịu được liều phóng xạ cao. Nhưng người bệnh có thể thực hiện xạ trị ngoài để giảm triệu chứng đau, ví dụ như ở những bệnh nhân ung thư đã lan đến xương.

8. Cách phòng ngừa ung thư gan

Ung thư hiện nay là nỗi ám ảnh với nhiều người, vì bệnh đang ngày càng gia tăng và trẻ hóa. Cách tốt nhất để phòng ngừa và phát hiện ung thư gan sớm là kiểm tra sức khỏe định kỳ, siêu âm gan 6 tháng/ 1 lần, nhất là những người gặp vấn đề về gan.

Ngoài ra, mỗi người nên thực hiện:

• Tiêm phòng viêm gan B đầy đủ, tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại dễ làm tổn thương gan.
• Thực hiện chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh.
• Dành thời gian luyện tập thể dục, thể thao ít nhất 30 phút/ngày.
• Hạn chế sử dụng bia rượu, thuốc lá, chất kích thích.
• Có đời sống tình dục an toàn để tránh lây nhiễm virus viêm gan từ người bệnh.

Ung thư gan có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, mọi giới tính. Do đó, ngoài việc xây dựng cho mình lối sống lành mạnh, khoa học, hãy chủ động khám sức khỏe định kỳ để bảo vệ gan. Đừng quên, sử dụng sản phẩm thảo dược hỗ trợ bổ gan, giải độc gan để chăm sóc lá gan của bạn.

Xem thêm:

• Chữa ung thư gan bằng lá đu đủ – Tham khảo để cho mình cơ hội
• 14 dấu hiệu ung thư gan giai đoạn đầu – Tín hiệu cảnh báo, đừng chủ quan
• Tầm soát ung thư gan – Trường hợp có nguy cơ cao nên tầm soát sớm