{SOS} Chỉ số bilirubin cao do đâu? Có nguy hiểm không?

Xét nghiệm nồng độ bilirubin có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá bệnh lý gan mật, hồng cầu, nhiễm trùng… Tuy nhiên, khi có kết quả chỉ số bilirubin cao, nhiều người vẫn chưa biết được mức độ nguy hiểm và không hiểu nguyên nhân vì sao khiến chỉ số này tăng. Tham khảo ngay bài viết bên dưới nếu bạn đang quan tâm về vấn đề này.

1. Chỉ số bilirubin có ý nghĩa gì?

Bilirubin là loại sắc tố mật màu vàng trong máu. Chúng được hình thành sau khi các tế bào hồng cầu bị phá vỡ và di chuyển qua gan, túi mật và đường tiêu hóa trước khi được bài tiếtb ra ngoài.

Tình trạng có nồng độ bilirubin cao được gọi là tăng bilirubin. Đây thường là dấu hiệu của một tình trạng tiềm ẩn. Vì thế, xét nghiệm máu, dựa vào chỉ số bilirubin bác sĩ mới đánh giá chính xác được sự bài tiết dịch mật của gan. Đồng thời, qua đó, bác sĩ cũng chẩn đoán sơ bộ nguyên nhân vàng da ở người bệnh.

2. Giá trị của chỉ số bilirubin bình thường

Để biết được chỉ số bilirubin khi nào là cao, độc giả cần phải nắm được chỉ số bilirubin mức bình thường.

Với người khỏe, những chỉ số bilirubin an toàn sẽ nằm trong mức sau:

Tuy nhiên, nồng độ bilirubin trong máu có thể thay đổi tùy thuộc vào giới tính, độ tuổi, chủng tộc và một số loại thuốc đang sử dụng. Ví dụ như nồng độ bilirubin trong máu ở nam giới cao hơn nữ giới hay người Mỹ gốc Phi lại có nồng độ bilirubin thấp hơn những người châu Mỹ khác. Bởi vậy, những chỉ số trên chỉ mang tính chất tương đối. Để chẩn đoán và xác định đúng bệnh, bác sĩ sẽ cân nhắc dựa trên một số xét nghiệm liên quan.

3. Chỉ số bilirubin cao do đâu?

Các nguyên nhân chính dẫn đến nồng độ bilirubin tăng cao:

3.1. Do bệnh lý sỏi mật

Đường mật bị tắc nghẽn làm tích tụ bilirubin trong máu, do đó những người mắc bệnh lý này thường có triệu chứng vàng da. Ngoài ra, tình trạng bilirubin tích tụ trong máu còn gây ra triệu chứng nước tiểu vàng sậm, phân bạc màu.

3.2. Người mắc bệnh lý về gan

Những người gặp vấn đề về gan như suy giảm chức năng gan, viêm gan… đều không xử lý được hết bilirubin. Lúc này bilirubin tích tụ trong máu khiến chỉ số này tăng cao. Đó là lý do vì sao những người gặp vấn đề về gan đều có biểu hiện vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu, phân đen có máu.

Người mắc bệnh lý về gan, chức năng gan kém đều ảnh hưởng đến quá trình xử lý bilirubin

3.3. Mắc hội chứng gilbert

Đây là hội chứng di truyền về gan khiến gan không thể xử lý hoàn toàn bilirubin. Hội chứng này cũng gây ra tình trạng tăng bilirubin trong máu dẫn đến triệu chứng vàng da.

3.4. Do thiếu máu tan máu

Thiếu máu tan máu xảy ra khi tế bào hồng cầu (máu) bị phá hủy quá nhanh trong máu, từ đó dẫn đến bilirubin trong máu tăng cao. Đôi khi thiếu máu tan máu là do di truyền, cũng có thể là một dạng bệnh tự miễn, phì đại lách hoặc do nhiễm trùng.

3.5. Bilirubin tăng cao do bệnh lý ở trẻ sơ sinh

Rất nhiều trẻ sơ sinh sau sinh vài ngày bị tăng bilirubin trong máu dẫn đến tình trạng vàng da. Hiện tượng này thường tạm thời, có thể tự khỏi trong vòng vài tuần.

Nguyên nhân là do trẻ sơ sinh thường có nhiều tế bào hồng cầu hơn và hồng cầu vỡ nhanh hơn nhưng gan lại chưa đủ trưởng thành để có thể theo kịp tốc độ vỡ của hồng cầu. Từ đó dẫn đến tích tụ bilirubin trong máu.

4. Khi nào cần thực hiện xét nghiệm chỉ số bilirubin?

Bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện xét nghiệm chỉ số bilirubin với những trường hợp có biểu hiện sau:

• Vàng da, vàng mắt.
• Nước tiểu màu đậm như hổ phách.
• Thường xuyên có biểu hiện đau bụng, buồn nôn, nôn mửa nhiều lần.
• Có thể mệt mỏi và có tiền sử mắc các bệnh lý gan mạn tính.
• Uống quá nhiều rượu bia, đồ uống có cồn.
• Nghi ngờ ngộ độc thuốc.
• Trẻ sơ sinh có biểu hiện vàng da.
• Người nghi ngờ bị bệnh thiếu máu tán huyết.

Hầu hết những người có chỉ số bilirubin cao thường có biểu hiện vàng da

5. Chỉ số bilirubin cao có nguy hiểm không?

Như đã thông tin ở trên về nguyên nhân làm tăng bilirubin. Khi có kết quả xét nghiệm, người bệnh đều băn khoăn về mức độ nguy hiểm. Tùy theo từng độ tuổi, sẽ xác định bệnh lý và mức nguy hiểm cụ thể.

5.1. Trẻ nhỏ và người trưởng thành

• Có thể là dấu hiệu nhận biết các bệnh lý điển hình về gan như viêm gan, xơ gan, ung thư gan… Bởi, khi lượng bilirubin trực tiếp hoặc gián tiếp tăng cao có thể do nguyên nhân rối loạn chuyển hóa bilirubin trước gan, tại gan hoặc sau gan.
• Bilirubin tăng cao cũng là dấu hiệu nhận biết bệnh lý gây tắc nghẽn đường mật như sỏi mật, u đường mật, viêm túi mật, viêm gan tắc mật, ung thư tuyến tụy…
• Nguy cơ mắc các bệnh lý về hồng cầu do lượng bilirubin tăng cao đồng nghĩa với tỷ lệ tế bào hồng cầu bị phá vỡ tăng cao. Các bệnh thường gặp phổ biến như bệnh hồng cầu hình lưỡi liềm, bệnh ký sinh trùng đường máu hoặc dị ứng nhóm máu trong truyền máu…
• Một vài trường hợp có nguy cơ mắc bệnh di truyền trong đó có hội chứng Gibert. Đây là hội chứng di truyền ảnh hưởng tới quá trình gan xử lý bilirubin.

5.2. Với trẻ sơ sinh

Khi chỉ số bilirubin tăng cao sẽ cảnh báo chứng vàng da ở trẻ sơ sinh. Đối với trẻ sơ sinh đủ tháng, cần phải theo dõi trong 24h đầu và kéo dài trên 7 ngày. Đối với trẻ thiếu tháng thì cần theo dõi 2 tuần đầu.

Ngoài ra, bilirubin tăng cao cũng là nguy cơ cảnh báo tổn thương tế bào não ở trẻ. Bilirubin gián tiếp dư thừa sẽ ảnh hưởng đến tế bào não gây hậu quả trẻ chậm phát triển trí tuệ, nhận thức, giảm khả năng học tập, mất thị lực, rối loạn vận động mắt, thậm chí có thể tử vong.

5.3. Ở thai nhi

Trường hợp xét nghiệm bilirubin cao có thể nghi ngờ tình trạng hủy hoại hồng cầu ở thai nhi.

Chỉ số bilirubin cao là dấu hiệu nhận biết nhiều bệnh lý nguy hiểm. Vì vậy, khi có các biểu hiện vàng da, vàng mắt, người bệnh không nên chủ quan. Cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Nếu còn băn khoăn nào về chỉ số bilirubin hoặc muốn tư vấn về tình trạng vàng da, vàng mắt, vui lòng liên hệ hotline 0343 44 66 99 để được hỗ trợ.

Xem thêm:

• Xét nghiệm chức năng gan là gì? – Chẩn đoán chính xác bệnh lý về gan
• Chỉ số men gan là gì? – Chuyên gia phân tích chỉ số men gan cao
• Men gan cao – Đi tìm nguyên nhân gây ra