Làm sao để phân biệt xơ gan còn bù và mất bù? Chuyên gia giải đáp

Xơ gan là bệnh lý nguy hiểm ở gan. Bệnh do rất nhiều nguyên nhân gây ra nhưng phần lớn là do rượu bia hoặc viêm gan virus. Do trải qua 2 giai đoạn nên nhiều người thắc mắc làm sao để phân biệt được xơ gan còn bù và mất bù. Nếu bạn đang quan tâm về bệnh lý này đừng bỏ qua bài viết dưới đây.

1. Xơ gan là gì?

Xơ gan còn bù và mất bù là hai tình trạng lâm sàng của bệnh lý xơ gan. Xơ gan chính là giai đoạn muộn của quá trình xơ hóa (tạo sẹo) ở gan do nhiều tác nhân khác nhau như viêm gan virus, nghiện rượu mạn tính…gây ra.

Bệnh nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ gây ra biến chứng nguy hiểm như: báng bụng, phù chân, xuất huyết tiêu hóa, ung thư gan.

2. Xơ gan còn bù và xơ gan mất bù là gì?

Bệnh xơ gan được chia thành 2 loại: xơ gan còn bù (compensated cirrhosis) và xơ gan mất bù (decompensated cirrhosis). Trong đó, xơ gan còn bù là giai đoạn đầu của bệnh. Ở giai đoạn này chức năng gan có thể cải thiện nếu can thiệp kịp thời và có phương pháp điều trị phù hợp.

Xơ gan mất bù chính là giai đoạn bệnh đã tiến triển đến mức gan gặp khó khăn trong hoạt động và bắt đầu có biểu hiện cụ thể. Nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến biến chứng ung thư gan.

Phân biệt 2 giai đoạn xơ gan

3. Cách phân biệt xơ gan còn bù và mất bù

Trong trường hợp bạn mắc bệnh xơ gan, để biết mình đang ở giai đoạn nào bác sĩ sẽ căn cứ vào dấu hiệu lâm sàng, hình ảnh học hoặc  kỹ thuật cận lâm sàng. Về tổng thể, bệnh nhận không có triệu chứng thì rất có thể đang bị xơ gan còn bù và ngược lại.

3.1. Phân biệt xơ gan còn bù và mất bù qua biểu hiện lâm sàng

3.1.1. Dấu hiệu lâm sàng của xơ gan còn bù

Như đã thông tin ở trên, xơ gan còn bù là giai đoạn đầu của bệnh xơ gan. Tức là lúc này gan bị nhiều tổn thương nhưng vẫn đảm nhiệm gần như đầy đủ chức năng. Phần gan còn khỏe sẽ bù trừ cho những nơi bị tổn thương. Chính vì vậy, triệu chứng ở giai đoạn này thường nghèo nàn, thậm chí là không có biểu hiện cụ thể.

Đôi khi, người bệnh sẽ gặp một số vấn đề về sức khỏe, tuy nhiên rất nhẹ như:

• Người uể oải, mệt mỏi
• Đi tiểu khó khăn
• Có biểu hiện đau nhẹ vùng hạ sườn phải
• Xuất hiện sao mạch (u mạch) ở cổ hoặc ngực
• Lòng bàn tay son

Những triệu chứng không điển hình này khiến cho nhiều người lầm tưởng là bệnh khác hoặc chủ quan không để ý tới.

Người bị xơ gan còn bù thường xuyên mệt mỏi, uể oải

3.1.2. Dấu hiệu của xơ gan mất bù

Xơ gan mất bù hay còn gọi là bệnh xơ gan cổ trướng, đây là giai đoạn cuối của bệnh. Lúc này, các mô gan gần như bị xơ hóa hoàn toàn, mức độ tổn thương rộng. Những tế bào chưa bị tổn thương cũng không còn khả năng bù trừ hay đảm nhiệm hoạt động của những tế bào đã chết.

Chính vì vậy, xơ gan mất bù có triệu chứng lâm sàng rất rõ, biểu hiện ở cường độ mạnh:

• Ăn uống kém, khả năng làm việc kém, suy nhược cơ thể.
• Phù một trong hai chân hoặc cả hai. Khi dùng tay ấn vào chỗ phù sẽ để lại vết lõm, sau 1-2 phút vết lõm biến mất.
• Da vàng rõ rệt.
• Chảy máu mũi và răng.
• Bụng trướng to, trong bụng chứa nhiều dịch màu vàng chanh, căng cứng. Vùng bụng xuất hiện mạch máu nổi trên rốn, hai bên mạn sườn.

Với những triệu chứng điển hình trên, bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm tính mạng, thậm chí tử vong.

Cẩn thận với biểu hiện chảy máu chân răng, mũi

Tăng cường chức năng gan với Bổ gan Tâm Bình

3.2. Phân biệt xơ gan còn bù và mất bù qua kỹ thuật

Bên cạnh dấu hiệu trên, để chắc chắn bị bệnh gan ở giai đoạn nào, bác sĩ có thể chỉ định kỹ thuật cận lâm sàng. Kết quả phân tích từ thiết bị y khoa chuyên dụng không chỉ phân biệt được giai đoạn bệnh mà còn chẩn đoán tình trạng sức khỏe gan.

Cụ thể, kết quả cận lâm sàng ở giai đoạn xơ gan còn bù và mất bù như sau:

3.2.1. Xơ gan còn bù

• Tĩnh mạch cửa không báng, tuy nhiên nó có thể bị giãn hoặc không.
• Gan và lá lách to, mật độ tăng hoặc chắc. Nhu mô gan thô, không giãn, có thể không báng.
• Kết quả soi ổ bụng, gan có màu nhạt, có thể bị loang lổ. Khối lượng gan to hoặc nhỏ thể hiện sự phì đại hoặc teo tóp.

3.2.2. Xơ gan mất bù

• Tĩnh mạch cửa báng bụng và giãn.
• Kích thước gan to hoặc nhỏ. Bề mặt gan gồ ghề, lợn cợn.
• Có thể xuất hiện những huyết khối trong tĩnh mạch cửa.
• Kết quả nội soi ổ bụng có dịch màu vàng cam.

Xơ gan mất bù thường có biểu hiện bụng trướng, to

3.3. Phân biệt dựa trên hình ảnh học

Ngoài 2 cách phổ biến trên, để phân biệt xơ gan còn bù và mất bù, bác sĩ còn dựa trên hình ảnh học. Với cách này, bác sĩ sẽ chỉ định lấy các chỉ số APRI, FIBROSCAN hoặc sinh thiết. Thực tế thì cách phân biệt này ít khi được áp dụng, nhất là sinh thiết. Nguyên nhân là do nó có nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe. Bên cạnh đó kết quả cũng bị ảnh hưởng bởi sự chủ quan của người thực hiện.

4. Phương pháp điều trị bệnh xơ gan

Phương pháp điều trị xơ gan phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ tổn thương gan. Mục tiêu điều trị là làm chậm sự tiến triển của các mô sẹo trong gan, kiểm soát triệu chứng và phòng ngừa biến chứng.

4.1. Điều trị xơ gan còn bù

Trường hợp xơ gan còn bù, người bệnh nên hạn chế những nguyên nhân gây bệnh để không làm tình trạng thêm nặng, cụ thể:

• Trường hợp viêm gan virus, đặc biệt là viêm gan B, C phải kiểm soát tốt nồng độ virus trong máu. Đồng thời, ngăn ngừa virus viêm gan tấn công gây tổn thương gan.
• Nếu xơ gan do rượu bia thì người bệnh phải kiêng rượu bia và điều trị cai nghiện rượu.
• Trường hợp xơ gan do sử dụng thuốc tây, người bệnh phải trao đổi với bác sĩ chuyên khoa để xử lý kịp thời.
• Người bị xơ gan do gan nhiễm mỡ không do rượu cần kiểm soát cân nặng và lượng đường trong máu.

4.2. Điều trị biến chứng của xơ gan mất bù

Việc điều trị người bị xơ gan gặp rất nhiều khó khăn, tùy vào từng trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định hướng phù hợp.

• Tăng áp tĩnh mạch cửa: Một số loại thuốc huyết áp nhất định có thể kiểm soát tình trạng tăng áp lực tĩnh mạch cửa và ngăn ngừa xuất huyết tiêu hóa. Bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh nội soi đường tiêu hóa để có phương pháp xử lý thích hợp.
• Nhiễm trùng: Người bệnh có thể được chỉ định kháng sinh hoặc phương pháp điều trị nhiễm trùng khác. Ngoài ra, người bệnh nên tiêm phòng cúm, viêm phổi, viêm gan siêu vi A, B.
• Bệnh não gan: Một số loại thuốc được kê đơn có tác dụng giảm tình trạng tích tụ chất độc trong máu do chức năng gan kém.

4.3. Phẫu thuật ghép gan

Trong trường hợp xơ gan tiến triển khiến gan mất khả năng hoạt động, bác sĩ sẽ chỉ định ghép gan. Trong trường hợp, người bệnh có người hiến tặng gan. Đây là việc thay thế lá gan hư hỏng của người bệnh bằng gan khỏe mạnh của người hiến tặng.

5. Các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát bệnh xơ gan

Để ngăn ngừa và kiểm soát hiệu quả các triệu chứng xơ gan, bạn có thể thực hiện những phương pháp sau đây:

• Tuyệt đối tuân theo chỉ định của bác sĩ, khám định kỳ hoặc theo yêu cầu của bác sĩ.
• Hạn chế ăn muối nếu bị xơ gan cổ trướng;
• Áp dụng chế độ ăn uống giàu protein để tăng cường chức năng hoạt động của gan;
• Tiêm phòng cúm, viêm phổi, viêm gan A, B đầy đủ;
• Từ bỏ rượu bia, thuốc lá;
• Duy trì mức cân nặng hợp lý, trường hợp thừa cân béo phì nên có chế độ ăn uống khoa học;
• Sử dụng thực phẩm tươi sạch, ăn chín uống sôi để tránh bị nhiễm trùng;
• Báo ngay cho bác sĩ chuyên môn khi có biểu hiện bất thường hoặc khi thấy tình trạng bệnh tiến triển nặng.

Bài viết đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa xơ gan còn bù và mất bù. Tuy nhiên, thông tin ở trên chỉ mang tính chất tham khảo, để biết chính xác mình có bị bệnh bạn nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám. Nếu còn băn khoăn, thắc mắc nào vui lòng liên hệ hotline 0343 44 66 99 để được hỗ trợ tư vấn.

Xem thêm:

• Xơ gan có lây không? Lây qua đường nào? – Đọc để phòng tránh
• Xơ gan nên ăn gì, kiêng gì? – Thực đơn từ chuyên gia dinh dưỡng
• #10 cách giải độc gan khi dùng thuốc tây – Chuyên gia chia sẻ