Viêm loét dạ dày không chỉ gây đau đớn kéo dài mà còn ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Thay vì lạm dụng thuốc Tây, nhiều người tìm đến các bài thuốc Đông y trị viêm loét dạ dày nhờ sự an toàn, ít tác dụng phụ và hiệu quả từ gốc. Tham khảo ngay 8 bài thuốc Đông y trị viêm loét dạ dày dễ thực hiện tại nhà giúp làm lành niêm mạc, giảm viêm và hỗ trợ tiêu hóa trong bài viết dưới đây!
1. Nguyên lý điều trị viêm loét dạ dày bằng bài thuốc Đông y
Theo Đông y, viêm loét dạ dày thuộc nhóm bệnh “Vị quản thống”, “Vị thống”.
Nguyên lý điều trị viêm loét dạ dày trong Đông y tập trung vào việc cân bằng và phục hồi chức năng các tạng phủ liên quan, đặc biệt là tỳ, vị và can, đồng thời loại bỏ các tác nhân gây bệnh như khí huyết ứ trệ, hàn thấp hay nhiệt độc xâm nhập. Đông y xem viêm loét dạ dày không chỉ là tổn thương tại chỗ mà còn là biểu hiện của sự rối loạn khí huyết và mất cân bằng âm dương trong cơ thể.
Nguyên lý điều trị viêm loét dạ dày trong Đông y tập trung vào việc cân bằng và phục hồi chức năng các tạng phủ liên quan.
Cụ thể, phương pháp điều trị nhấn mạnh việc:
- Điều hòa khí trệ, huyết ứ: Giúp thông kinh hoạt lạc, giảm đau. Đồng thời cải thiện tuần hoàn máu nuôi dưỡng niêm mạc dạ dày.
- Bồi bổ tỳ vị: Nâng cao chức năng vận hóa, thúc đẩy tiêu hóa. Ngoài ra cũng tăng cường khả năng phục hồi tổn thương tại dạ dày.
- Thanh nhiệt, giải độc: Loại bỏ các tà khí, nhiệt độc tích tụ, vi khuẩn gây viêm loét. Nhờ đó làm giảm tình trạng viêm và ngăn ngừa tiến triển nặng.
- Cân bằng âm dương: Điều chỉnh thể trạng bệnh nhân theo từng thể bệnh cụ thể. Ví dụ như thể hư hàn, nhiệt nhiệt hoặc khí uất, nhằm giảm triệu chứng lâu dài và ngăn tái phát.
Đừng bỏ lỡ: Tổng quan bệnh Viêm loét dạ dày, kiến thức nằm lòng ai cũng phải biết
2. Top 8 bài thuốc Đông y trị viêm loét dạ dày hiệu quả nhất hiện nay
Dưới đây là 10 bài thuốc Đông y được sử dụng rộng rãi trong điều trị viêm loét dạ dày. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc thầy thuốc Đông y trước khi áp dụng.
2.1. Bài thuốc Tiêu giao gia giảm cải thiện viêm loét
- Thành phần: Sài hồ 12g, Đương quy 16g, Bạch thược 16g, Cam thảo 4g, Bạch truật 12g, Bạc hà 12g, Trần bì 12g, Đại táo 12g, Sinh khương 12g.
- Công dụng: Bài thuốc chủ yếu khai can uất, kiện tỳ, dưỡng huyết và điều hòa can tỳ. Thích hợp cho người đau dạ dày do stress, căng thẳng, ợ hơi, ợ chua.
- Cách dùng: Sắc hoặc làm viên hoàn uống. Nếu sắc ngày 1 thang, chia uống 3 lần. Nên uống khi còn ấm.
2.2. Bài thuốc Đông y trị viêm loét dạ dày do suy nhược
- Thành phần: Rau má 20g; Đương quy, Mã đề, Liên nhục, Cam thảo, Bạch truật mỗi thứ 16g; Râu bắp, Đan bì, Bạch thược mỗi thứ 12g; Trần bì, Bán hạ, Chi tử mỗi thứ 10g.
- Công dụng: Bài thuốc giúp đẩy lùi chứng ợ chua, ợ nóng, đau rát thượng vị, điều hòa khí huyết giúp người bệnh khỏe hơn.
- Cách dùng: Cho các nguyên liệu và ấm sắc, chia thành 2 lần uống. Ngày uống 2 lần sau bữa ăn. Duy trì uống trong 2 ngày.
2.3 Chữa viêm loét dạ dày chảy máu với cây Nhọ nồi theo Đông y
Nhọ nồi có vị chua ngọt có khả năng ngăn ngừa hiện tượng xuất huyết ở vết loét dạ dày.
- Thành phần: Cây nhọ nồi 50g, Táo tàu khô 4 quả, Bạch cập 25g, Quốc lão 15g.
- Công dụng: Theo y học cổ truyền, nhọ nồi có vị chua ngọt có khả năng đi vào các kinh can và thận giúp giải độc, cầm máu và ngăn ngừa hiện tượng xuất huyết ở vết loét dạ dày.
- Cách dùng: Cho các nguyên liệu vào ấm sắc với nửa lít nước, đun cạn còn 300ml. Gạn thuốc sắc chia đều 2 lần uống trong ngày. Nên dùng sau bữa trưa hoặc tối 30 phút.
2.4 Bài thuốc sơ can hòa vị, lý khí, chỉ thống (giảm đau, cải thiện đầy bụng, ợ hơi)
- Thành phần: Sài hồ, Hương phụ, Bạch linh, Chỉ xác, Tô ngạnh, Bạch thược Diên hò: 12g mỗi loại; Xuyên luyện tử 10g, Cam thảo 4g.
- Công dụng: Bài thuốc giúp giảm đau, cải thiện tiêu hóa, giảm đầy bụng, ợ hơi và buồn nôn.
- Cách dùng: Bỏ các nguyên liệu vào ấm sắc lấy nước và uống.
2.5 Trị viêm loét dạ dày tá tràng do ăn uống thất thường với bài thuốc đông y từ Tía tô
- Thành phần: Tía tô, Bạch truật, Sâm đại hành, Lá đắng, Biển đậu, Ngũ sắc, Xương bồ, Lá lốt, Đương quy mỗi thứ 16g; Hoàng kỳ 15g; Chỉ xác, Trần bì mỗi thứ 10g; Sinh khương 4g.
- Công dụng: Giúp giảm đau, cải thiện ợ hơi ợi chua, khó tiêu do viêm loét dạ dày tá tràng. Dùng cho người tỳ vị hư hàn, đau âm ỉ, đầy bụng, ăn kém, tiêu chảy,… do ăn uống thất thường, thường xuyên bỏ bữa,…
- Cách dùng: Cho các nguyên liệu vào ấm sắc chia 4 lần uống, ngày uống 2 lần sau bữa ăn. Nên duy trì uống đều trong 2 ngày.
2.6 Bài thuốc từ Tam thất chữa loét dạ dày tá tràng
Tam thất có vị ngọt hơi đắng, tính ôn giúp hóa ứ, tư bổ, cầm máu.
- Thành phần: Tam thất bột 12g, Bạch cập 9g, Mai mực 3g.
- Công dụng: Theo Đông y tam thất có vị ngọt hơi đắng, tính ôn. Chúng có tác dụng giúp hóa ứ, tư bổ, cầm máu.
- Cách dùng: Nghiền thành bột mịn, ngày uống 3 lần mỗi lần 3g. Duy trì từ 15-21 ngày để cải thiện.
Lưu ý: không dùng cho phụ nữ có thai và người huyết nhiệt.
2.7 Bài thuốc từ Lá khôi giúp làm nhanh lành vết loét
- Thành phần: Lá khôi 60g, Lá bồ công anh 40g, Lá khổ sâm 12g, Tương tư đằng (Cam thảo dây) 20g.
- Công dụng: Chè dây có tác dụng giảm axit dịch vị, làm se vết loét, kháng khuẩn HP. Lá khôi có tác dụng giảm đau, giảm viêm, trung hòa axit. Đây là sự kết hợp được nhiều nghiên cứu hiện đại chứng minh hiệu quả.
- Cách dùng: Cho tất cả vào ấm đun cùng 1,5 lít nước. Đun sôi kỹ trong 20 phút. Uống thuốc sắc theo ngày, 3 lần/ngày. Tốt nhất uống trước các bữa ăn 30 phút.
2.8 Chè dây – Bài thuốc dân gian trị viêm loét dạ dày tá tràng
- Thành phần: 10-15g Lá chè dây tươi.
- Công dụng: Chè dây có tác dụng giảm axit dịch vị, làm se vết loét, kháng khuẩn HP.
- Cách dùng: Dùng lá Chè dây phơi khô, sao vàng. Khi sử dụng cho vào ấm hãm với 100ml nước sôi. Hãm 15 phút cho nước trong lá tiết hết ra, rót ra uống dần. Nên duy trì từ 2-3 tuần để cải thiện triệu chứng viêm loét dạ dày tá tràng.
Chè dây có tác dụng giảm axit dịch vị, làm se vết loét, kháng khuẩn HP.
3. Cách sắc và sử dụng bài thuốc Đông y trị viêm loét dạ dày
Việc sắc và sử dụng thuốc Đông y đúng cách là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả điều trị.
3.1. Liều lượng và tần suất sử dụng bài thuốc Đông y chữa viêm loét dạ dày
Liều lượng các bài thuốc Đông y trị viêm loét dạ dày cần được điều chỉnh theo thể trạng, tuổi tác và mức độ bệnh của từng người. Thông thường, mỗi thang thuốc được sử dụng cho 1 ngày, chia thành 2-3 lần uống.
Tần suất sử dụng thuốc thường là 2-3 lần/ngày, tùy thuộc vào từng bài thuốc cụ thể. Nên uống thuốc đều đặn vào những giờ cố định trong ngày để đảm bảo nồng độ dược chất ổn định trong máu.
3.2. Thời gian dùng thuốc Đông y trị viêm loét dạ dày phát huy tác dụng
Thời gian điều trị viêm loét dạ dày bằng thuốc Đông y thường kéo dài từ 2-6 tháng. Ngoài ra còn tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và thể trạng của người bệnh.
Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả điều trị triệt để và tránh tái phát, người bệnh nên duy trì điều trị trong thời gian theo hướng dẫn của các bác sĩ Đông y.
3.3. Lưu ý khi sắc thuốc Đông y để tránh tác dụng phụ
Khi sắc thuốc Đông y, cần lưu ý một số điểm quan trọng để đảm bảo hiệu quả và an toàn:
Hướng dẫn sắc thuốc đúng cách, đúng liều lượng và tần suất đảm bảo an toàn hiệu quả cho người viêm loét dạ dày.
Về dụng cụ sắc thuốc:
- Sử dụng ấm sắc thuốc bằng gốm, sứ hoặc thủy tinh. Cần tránh dùng đồ kim loại.
- Không sử dụng nồi nhôm, inox vì có thể tạo ra phản ứng hóa học với dược liệu.
Về quy trình sắc thuốc:
- Ngâm thuốc trong nước lạnh 30 phút trước khi sắc. Không ngâm quá lâu làm mất hoạt chất.
- Tùy thuộc vào từng loại thuốc và số lần sắc để cho lượng nước thích hợp. Thông thường lần 1 sẽ gấp 3-4 lần lượng thuốc. Lần 2,3 cho số nước ít hơn.
- Đun sôi với lửa lớn, sau đó chuyển sang lửa nhỏ để duy trì sôi liu riu (tùy thuộc vào từng bài thuốc cụ thể sẽ có thời gian sắc khác nhau).
- Không mở nắp trong quá trình sắc để tránh bay hơi tinh dầu.
- Lọc bỏ cặn, chỉ uống nước thuốc.
Về tương tác thuốc:
- Không uống thuốc Đông y cùng lúc với thuốc Tây, cách nhau ít nhất 2 giờ.
- Tránh uống thuốc cùng với trà, cà phê, rượu bia.
4. Ưu- nhược điểm khi dùng bài thuốc Đông y chữa viêm loét dạ dày
Việc hiểu rõ cả ưu và nhược điểm giúp người bệnh có cái nhìn toàn diện hơn, từ đó đưa ra quyết định điều trị phù hợp.
4.1. Ưu điểm của bài thuốc Đông y trị viêm loét dạ dày
- Tính an toàn cao: Các bài thuốc Đông y trị viêm loét dạ dày được chiết xuất từ các loại thảo dược tự nhiên, ít gây tác dụng phụ. Điều này đặc biệt quan trọng với những người cần điều trị dài hạn hoặc có cơ địa nhạy cảm với thuốc Tây. Bên cạnh đó, sử dụng thuốc Đông y điều trị viêm loét dạ dày cũng được chứng minh ít gây rối loạn tiêu hóa, dị ứng hay tác động xấu đến gan, thận.
- Điều trị toàn diện: Thay vì chỉ tập trung vào triệu chứng, thuốc Đông y điều trị từ căn nguyên của bệnh. Nhờ vậy giúp cải thiện toàn bộ chức năng tiêu hóa và tăng cường thể trạng tổng thể.
- Có thể kết hợp với điều trị khác: Thuốc Đông y có thể được sử dụng đồng thời với thuốc Tây hoặc các phương pháp điều trị khác, tạo ra hiệu quả tổng hợp tốt hơn.
- Phù hợp điều trị dài hạn: Với tính chất ôn hòa, thuốc Đông y có thể được sử dụng trong thời gian dài để duy trì hiệu quả điều trị và ngăn ngừa tái phát.
4.2. Nhược điểm của việc chỉ sử dụng Đông y chữa viêm loét dạ dày
- Thời gian điều trị kéo dài: Thuốc Đông y thường có hiệu quả chậm hơn so với thuốc Tây. Do vậy đòi hỏi người bệnh phải kiên trì điều trị trong thời gian dài.
- Khó chuẩn hóa liều lượng: Việc xác định liều lượng chính xác cho từng cá nhân khó khăn hơn so với thuốc Tây, đòi hỏi kinh nghiệm của thầy thuốc.
- Không phù hợp cấp cứu: Trong trường hợp viêm loét dạ dày cấp tính, xuất huyết tiêu hóa nghiêm trọng, thuốc Đông y không thể thay thế hoàn toàn việc điều trị cấp cứu bằng y học hiện đại.
- Cần chẩn đoán chính xác: Việc áp dụng thuốc Đông y đòi hỏi chẩn đoán chính xác theo lý luận y học cổ truyền, nếu chẩn đoán sai có thể làm bệnh kéo dài hoặc nặng hơn.
- Chất lượng nguyên liệu: Hiệu quả điều trị phụ thuộc nhiều vào chất lượng dược liệu, nguồn gốc xuất xứ và cách bảo quản.
5. Lưu ý quan trọng khi dùng thuốc Đông y trị viêm loét dạ dày
Trước khi áp dụng bất kỳ bài thuốc nào, tốt nhất bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia Đông y để đảm bảo an toàn hiệu quả khi sử dụng.
Ngoài ra, để đạt hiệu quả tối ưu và an toàn khi sử dụng bài thuốc Đông y trị viêm loét dạ dày, bạn cần đặc biệt chú ý đến các yếu tố sau:
5.1 Chế độ ăn uống hỗ trợ khi dùng thuốc Đông y chữa dạ dày
Chế độ ăn đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc làm lành vết loét và ngăn ngừa tái phát.
- Ưu tiên các món ăn mềm, dễ tiêu như cháo, súp, đồ luộc hấp.
- Tăng cường thực phẩm có lợi vào thực đơn hàng ngày như rau xanh, trái cây ít chua, sữa và các sản phẩm từ sữa ít béo,…
- Tuyệt đối tránh đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ, chua, rượu bia, cà phê và đồ uống có ga vì chúng có thể gây kích thích dạ dày.
- Nên ăn đúng giờ, chia nhỏ bữa ăn, nhai kỹ và bổ sung các thực phẩm tốt cho dạ dày như chuối, đu đủ, gừng, nghệ, mật ong.
5.2 Sinh hoạt lành mạnh giúp nâng cao hiệu quả bài thuốc Đông y
Chế độ sinh hoạt lành mạnh có vai trò quan trọng không kém chế độ ăn uống trong việc hỗ trợ điều trị viêm loét dạ dày bằng Đông y.
- Giảm căng thẳng (Stress): Stress là yếu tố hàng đầu gây ra và làm trầm trọng thêm viêm loét dạ dày (theo cả YHCT và Tây y). Để giải tỏa căng thẳng và tăng cường sức khỏe, bạn có thể kết hợp các bài tập nhẹ nhàng như: Yoga, thiền, đi bộ, bơi lội,…
- Ngủ đủ giấc: Đảm bảo ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm, ngủ đúng giờ.
- Tránh thức khuya: Thức khuya làm rối loạn nhịp sinh học của cơ thể, ảnh hưởng đến quá trình tiết axit và phục hồi niêm mạc dạ dày.
- Bỏ thuốc lá: Thuốc lá làm giảm lượng máu đến niêm mạc dạ dày, tăng tiết axit và làm chậm quá trình lành vết loét.
- Vận động hợp lý: Duy trì hoạt động thể chất đều đặn nhưng tránh các bài tập quá sức ngay sau khi ăn. Vận động giúp tăng cường lưu thông máu, cải thiện tiêu hóa.
- Giữ ấm bụng: Đặc biệt vào mùa lạnh, giữ ấm vùng bụng giúp tỳ vị hoạt động tốt hơn.
- Khám sức khỏe định kỳ: Ngay cả khi các triệu chứng đã thuyên giảm, vẫn nên tái khám định kỳ để kiểm tra tình trạng vết loét và điều chỉnh liệu trình nếu cần.
5.3 Đối tượng không nên dùng bài thuốc Đông y chữa viêm loét dạ dày
Mặc dù Đông y an toàn, nhưng không phải ai cũng phù hợp hoặc có thể sử dụng các bài thuốc đông y trị viêm loét dạ dày. Cần thận trọng trong các trường hợp sau:
- Viêm loét dạ dày cấp tính, xuất huyết nặng: Các trường hợp này cần can thiệp y tế khẩn cấp bằng Tây y để cầm máu, ổn định tình trạng.
- Thủng dạ dày, hẹp môn vị, ung thư dạ dày: Đây là những biến chứng nghiêm trọng cần phẫu thuật hoặc các phương pháp điều trị chuyên sâu của Tây y. Đông y không thể điều trị khỏi các trường hợp này.
- Phụ nữ có thai và đang cho con bú.
- Trẻ em dưới 6 tuổi.
- Người có cơ địa dị ứng.
- Người đang dùng thuốc Tây y điều trị bệnh khác: Một số vị thuốc Đông y có thể tương tác với thuốc Tây y, làm giảm hiệu quả hoặc tăng tác dụng phụ.
- Người mắc các bệnh lý nền nặng: Ví dụ như suy gan, suy thận nặng, bệnh tim mạch phức tạp…
- Người có bệnh về máu: Một số vị thuốc Đông y có tác dụng hoạt huyết, có thể ảnh hưởng đến quá trình đông máu.
5.4 Tuân thủ đúng cách khi dùng thuốc Đông y trị dạ dày
Luôn sắc thuốc đúng cách, đúng liều lượng và tần suất theo chỉ định của thầy thuốc. Không tự ý tăng giảm liều hay kết hợp các loại thuốc khác. Trong quá trình dùng, nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cần ngừng thuốc ngay và liên hệ thầy thuốc để được tư vấn kịp thời. Khám sức khỏe định kỳ để theo dõi tiến trình hồi phục của dạ dày.
Kết luận
Các bài thuốc Đông y trị viêm loét dạ dày đã được chứng minh có hiệu quả tích cực trong việc cải thiện triệu chứng và điều trị căn nguyên của bệnh. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc Đông y cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia y học cổ truyền có kinh nghiệm.
Hy vọng những thông tin trong bài viết này sẽ giúp bạn có thêm hiểu biết về các bài thuốc Đông y trị viêm loét dạ dày, từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp cho bản thân và gia đình.
(Lưu ý: Nội dung bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa.)
>>> Xem thêm:
- Cách sử dụng lá khôi tía chữa viêm loét dạ dày đơn giản, hiệu quả nhanh
- Hỗ trợ giảm triệu chứng bệnh Dạ dày chỉ từ 4 viên mỗi ngày
- Hoa đu đủ đực chữa viêm loét dạ dày – Liệu có tốt như lời đồn dân gian?