Khúng khéng – Dược liệu quý giúp giải độc, bảo vệ gan hiệu quả

Thời gian gần đây, dư luận xôn xao về Khúng khéng với tác dụng giải rượu, thanh nhiệt và bảo vệ gan. Nhiều người hoài nghi đặt ra câu hỏi “công dụng thực sự của dược liệu này là gì” “có tốt cho gan thật không”. Để rõ hơn về thông tin này, mời độc giả tham khảo bài viết dưới đây.

1. Khúng khéng là cây gì?

Tên gọi khác: Chỉ cụ, Vạn thọ, nho khô Phương Đông…

Tên khoa học: Hovenia dulcis Thunb

Họ: Táo ta (Rhamnaceae)

Hovenia dulcis chính là nguyên liệu được chiết xuất từ hạt và quả Khúng khéng. Sản phẩm là dạng bột, màu trắng ngà có hàm lượng dihydromyricetin hơn 98%.

Từ hàng nghìn năm nay, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc đã biết đến lợi ích giải rượu bia, chống say, bảo vệ gan của dược liệu này. Đến năm 1955, tại Việt Nam mới phát hiện sự có mặt của Khúng khéng ở các tỉnh miền núi Đông Bắc Bộ.

2. Đặc điểm nhận diện dược liệu

Khúng khéng là cây to, du nhập vào nước ta vài chục năm gần đây từ một số vùng ôn đới ở Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc… Chúng thường xuất hiện ở những thung lũng gần bờ suối, ưa ánh sáng như: Lạng Sơn, Cao Bằng, Tuyên Quang… Cây được nhận diện qua các đặc điểm sau:

• Loại cây thân gỗ cao 10 – 15cm, vỏ cây màu nâu xám, cành non có lông và lỗ bì.
• Lá mọc so le, phiến lá xoan, nhọn, có răng cưa.
• Hoa có màu trắng hoặc lục nhạt, xuất hiện ở nách lá.
• Quả hình cầu, gần như khô trên một cuống, quả phồng ra, màu đỏ nhẹ.
• Hạt tròn dẹt, bóng và màu nâu.

Hình ảnh dược liệu

3. Tính vị và công năng

Tính vị: Khúng khéng có vị ngọt, hơi chát.

Công năng: Tác dụng tiêu khát, nhuận tràng, lợi tiểu, giải độc.

4. Thành phần hóa học

Nghiên cứu khoa học đã phân tích, quả Khúng khéng chứa các hoạt chất sau:

• Lipid 74%
• Protein 3,07%
• Acid toàn phần 358,8mg/1000g
• Acid amin 2,38mg/100g
• Đường khử 13,96%
• Chất vô cơ gồm: Fe 3,47mg%; Ca 132mg%, Cu 0,12mg%, Mn 0,19mg%; Zn 0,4mg%…
• Hạt Khúng khéng chứa alkaloid pelorin, ß – carbolin.
• Lá chứa các saponin triterpenoid.

Giá trị dinh dưỡng của Khúng khéng bởi thành phần chất chứa đường, Protein, vitamin B1, vitamin B2, carotene, muối khoáng K, Na, Ca, Magie, Fe…

Dựa theo thành phần hóa học của từng bộ phận thì quả và vỏ hạt của Khúng khéng được đánh giá là có tác dụng chữa bệnh tốt nhất.

5. Khúng khéng có tác dụng gì? 7 lợi ích bất ngờ cho sức khỏe

Được biết đến là loại cây chứa nhiều thành phần tốt cho sức khỏe. Dược liệu này mang đến những công dụng sau:

5.1. Bảo vệ gan

Trong dược liệu này có thành phần dihydromyricetin, flavonoid và các triterpenoid được chứng minh là có tác dụng bảo vệ gan.

Ngoài ra, dịch chiết từ hạt Khúng khéng có tác dụng bảo vệ gan thông qua việc làm giảm đáng kể men gan như AST, ALT.

Bên cạnh đó, vị thảo dược này còn được biết đến với tác dụng tăng chuyển hóa rượu tại gan, giúp phòng ngừa say rượu và hạn chế tác nhân gây hại cho gan khi sử dụng rượu.

5.2. Tác dụng chống oxy hóa

Theo nghiên cứu của Viện Sinh học và Công nghệ Sinh học Hàn Quốc, cắn phân đoạn ethyl acetat từ dịch chiết methanol của Khúng khéng đã thu được 2 hợp chất catechin và afzelechin có khả năng bảo vệ hệ thần kinh khỏi tác nhân gây độc glutamat.

Từ kết quả đó, các nhà nghiên cứu đã cho rằng catechin và afzelechin trong Khúng khéng có khả năng trở thành các chất bảo vệ thần kinh nhờ tác dụng dọn dẹp gốc tự do của chúng.

5.3. Hạ đường huyết

Theo nghiên cứu đã được công bố trên Tạp chí Dược liệu Trung Quốc năm 2002, dịch chiết của Khúng khéng thu hái được tại Trung Quốc đã cho kết quả hạ đường huyết khi sử dụng mô hình gây tiểu đường bởi alloxan.

5.4. Tăng cường hệ miễn dịch cơ thể

Theo nghiên cứu invitro đánh giá về khả năng tăng cường miễn dịch, các hoạt chất polysaccharid trong cuống có khả năng làm tăng cường đáng kể hoạt động thực bào, sản xuất oxit nitric và hoạt động axit phosphatase của các đại thực bào phúc mạc. Có thể nói, Khúng khéng là nguồn nguyên liệu tiềm năng giúp điều hòa miễn dịch.

5.5. Chống dị ứng

Nghiên cứu đã chỉ ra, 4 hợp chất saponin được phân lập từ hạt và quả của Khúng khéng hái tại Trung Quốc có tác dụng kháng histamine (tác nhân gây dị ứng) từ tế bào màng bụng của chuột.

5.6. Tăng cường hoạt động thể chất

Các nhà khoa học đã nghiên cứu dịch chiết cuống dược liệu trên chuột cho kết quả tăng cường hoạt động thể chất, tránh mệt mỏi.

Ngoài ra, trong nghiên cứu các nhà khoa học cũng cho thấy Hovenia dulcis có khả năng giảm đáng kể glucose trong máu, giảm Cholesterol toàn phần và Triglyceride.

Chiết xuất Khúng khéng giúp tăng cường hoạt động thể chất

5.7. Khúng khéng chống say và giải rượu

Nghiên cứu của các nhà khoa học Trung Quốc đã chỉ ra, dịch chiết của Khúng khéng giúp làm giảm nồng độ alcohol trong máu sau 0,5 – 3 giờ đồng.

Các nhà khoa học cũng tìm ra thành phần ampelopsin (DHM – dihydromyricetin), hoạt chất có tác dụng làm giảm tác động rượu lên hệ thần kinh. Ampelopsin đối kháng với tình trạng tăng cường dẫn truyền xung đột thần kinh do rượu gây ra. Đồng thời, hoạt chất này làm giảm sự hấp thụ của rượu trong hệ tiêu hóa, từ đó cải thiện các triệu chứng đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn… do say rượu gây ra.

Ngoài ra, Khúng khéng còn được biết đến với công dụng chữa bệnh:

• Thanh nhiệt, lợi tiểu, thích hợp cho người bị nóng trong.
• Chữa tiêu hóa, đại tiểu tiện kém.
• Hạ sốt, giảm đau
• Giảm triệu chứng nhiệt miệng, mồ hôi trộm, rôm sảy ở trẻ nhỏ.

6. Chiết xuất Khúng khéng – Hỗ trợ bảo vệ và phục hồi tổn thương gan

Khúng khéng được xem là “thần dược” trong hỗ trợ điều trị các bệnh về gan, bảo vệ gan, thanh nhiệt và giải độc. Để rõ hơn về công dụng này, chúng tôi xin giới thiệu những thông tin về nghiên cứu sau:

6.1. Ngăn ngừa tổn thương gan do rượu

Theo Healthline, Y học Trung Quốc hàng trăm năm nay đã sử dụng chiết xuất Khúng khéng và các loại thảo dược khác để điều trị các bệnh về gan. Nghiên cứu khoa học đã chứng minh ở chuột:

• Năm 2012, nghiên cứu phát hiện ra nước trái cây và giấm lên men từ Khúng khéng làm giảm đáng kể tổn thương gan do rượu ở chuột.
• Năm 2010, nghiên cứu chỉ ra một liều chiết xuất Khúng khéng có thể bảo vệ chuột khỏi tổn thương gan do rượu. Các nghiên cứu cũng ghi nhận sự gia tăng của enzyme chống oxy hóa, hỗ trợ quá trình chuyển hóa rượu ở gan.

Công dụng nổi bật là bảo vệ gan

6.2. Giải độc gan

Tại Hàn Quốc, các nghiên cứu về Khúng khéng đã chỉ ra dược liệu này làm tăng nồng độ glutathione nội sinh – chất chống oxy mạnh trong cơ thể. Glutathinone có tác dụng giải độc cơ thể thông qua gan nhờ gắn kết với các chất độc trong gan, chuyển hóa chúng và đào thải ra ngoài.

Bên cạnh đó, hoạt chất ampelopsin tăng cường glutathione nội sinh, từ đó giúp chuyển hóa các chất độc trong gan diễn ra mạnh mẽ, cải thiện sức khỏe gan.

6.3. Bảo vệ gan

Nghiên cứu của Đại Học Y Bắc Kinh cho biết hoạt chất ampelopsin làm tăng hoạt động của enzyme tại gan, cụ thể là hoạt tính enzyme ADH và ALDH. Đây là hai loại enzyme do gan sản sinh để chuyển hóa cồn (chất độc rượu bia) thành chất không hoặc ít độc.

Ngoài ra, Khúng khéng còn có tác dụng bảo vệ gan khi bị tổn thương bởi các chất độc hóa học như CCl4, ngộ độc gan do paracetamol… Các nghiên cứu đã chứng minh sự bảo vệ gan của chiết xuất Khúng khéng đối với độc tính do paracetamol và tổn thương do CCl4 gây ra thông qua việc giảm các chỉ số AST, ALT, giảm viêm và hoại tử tế bào gan.

6.4. Ngăn ngừa hình thành gan nhiễm mỡ

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, Khúng khéng sử dụng trong 6 tuần liên tiếp có tác dụng ngăn ngừa sự hình thành gan nhiễm mỡ. Đồng thời, chúng làm giảm đáng kể Triglyceride huyết thanh và các chỉ số men gan như: ALT, AST …

6.5. Hỗ trợ điều trị viêm gan virus C

Nghiên cứu năm 2007 xuất bản trên Tạp chí Y học Trung Quốc và Hoa Kỳ cho thấy, Khúng khéng có thể ngăn ngừa tổn thương gan do viêm gan C.

Nghiên cứu được thực hiện trên những con chuột bị nhiễm viêm gan C cho kết quả giảm lượng xơ hóa và hoại tử ở gan.

6.6. Ngăn ngừa xơ gan

Nghiên cứu của Luo và Xianjuan Kou đã chỉ ra, sử dụng chiết xuất Khúng khéng có thể phòng ngừa xơ gan do ức chế sự tạo thành collagen ở gan.

Ngoài ra, chúng còn có khả năng ức chế sự tân tạo mạch, ngăn chặn các tế bào u ác tính tại gan. Nghiên cứu chỉ ra, sử dụng chiết xuất cao Khúng khéng với liều 200mg/kg có thể giảm u lên đến 45,75%.

Xơ gan là bệnh gì? – Chuyên gia hướng dẫn cách điều trị và phòng ngừa

7. Báo chí nói về tác dụng của Khúng khéng với gan

Khúng khéng không chỉ được biết đến với công dụng giải rượu mà còn được phát hiện với nhiều công hiệu tốt cho sức khỏe, đặc biệt là gan. Vì vậy, đã có nhiều công trình nghiên cứu khoa học, các bài báo viết về dược liệu này.

Theo báo điện tử Sức khỏe và đời sống (Bộ Y tế), các nhà khoa học cũng đã tìm ra trong chiết xuất Khúng khéng có chứa thành phần như: quercetin, alkailoid, saponin, ampelopsin… Qua nghiên cứu, các hợp chất này có 3 tác dụng tích cực trong hỗ trợ bảo vệ và điều trị bệnh gan… Đó là tác dụng giải rượu, ngăn ngừa tổn thương gan; giải độc gan và ngăn ngừa xơ gan…

Không chỉ có Khúng khéng, Kế sữa cũng là dược liệu được nghiên cứu bài bản, bởi chúng có tác dụng tốt cho gan. Theo báo điện tử Vietnamnet, năm 1968 silymarin lần đầu tiên được phân lập bởi các nhà khoa học Đức và được cấp bằng sáng chế như một phương pháp đặc hiệu điều trị các bệnh gan. Về sau, hoạt chất này được đăng ký làm thuốc điều trị bệnh gan tại nhiều quốc gia…

8. Các bài thuốc từ Khúng khéng

Kinh nghiệm dân gian thường sử dụng quả Khúng khéng để làm thuốc chữa bệnh, cụ thể:

8.1. Bài thuốc giải độc gan, bảo vệ gan

Chuẩn bị: Cuống và quả phơi khô, 500ml nước sôi, bình giữ nhiệt.

Cách thực hiện:

• Nguyên liệu thuốc được rửa sạch, sau đó cho vào bình giữ nhiệt, đổ 500ml nước vào.
• Đợi 30 phút cho thuốc phai ra nước thì sử dụng.
• Ngoài ra, bạn có thể đun 600ml nước với quả Khúng khéng, nước đun sôi để nguội sử dụng hết trong ngày.

Sắc nước Khúng khéng

8.2. Bài thuốc chữa bệnh tiểu đường

Chuẩn bị: Hạt Khúng khéng hoặc bột cao từ hạt

Cách thực hiện:

• Dùng 3 – 5 hạt Khúng khéng khô, tươi sắc nước uống.
• Với bột cao khô chỉ cần hãm với nước ấm 10 – 15 phút là có thể sử dụng. Mỗi lần hãm 7 – 8g.
• Sử dụng liên tiếp 20 – 30 ngày liên tiếp để cải thiện tốt nhất.

9. Lưu ý khi dùng

Có thể thấy vị thuốc Khúng khéng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt là giúp giải độc rượu, bảo vệ gan. Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý:

• Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra Hovenia Dulcis có tương tác thuốc với thuốc kê đơn.
• Phụ nữ có thai, trẻ nhỏ dưới 5 tuổi không nên dùng loại cây này chữa bệnh.

Trên đây là những thông tin về Khúng khéng, công dụng, cách dùng dược liệu. Hy vọng bài viết mang lại cho bạn đọc những thông tin hữu ích để chăm sóc sức khỏe gia đình. Để cải thiện sức khỏe lá gan, thay vì tìm mua thảo dược đơn lẻ, các bạn có thể tham khảo sản phẩm thảo dược có thành phần Khúng khéng, vừa hiệu quả lại đảm bảo an toàn.

>> Tham khảo thêm video:

Xem thêm:

• Cà gai leo là gì? – Tìm hiểu về thảo dược dân gian giải độc gan
• Diệp hạ châu – Có bảo vệ gan như dân gian đồn không?
• Cách giải độc gan dân gian – Học lỏm mẹo đơn giản được nhiều người mách nhau