Nổi mề đay là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Nổi mề đay thường đi kèm với biểu hiện ngứa ngáy, khó chịu. Tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và gây ra nhiều phiền toái trong cuộc sống sinh hoạt của người bệnh. Để hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng của chứng bệnh này cũng như cách điều trị hiệu quả, mời bạn đọc tham khảo bài viết dưới đây.

1. Nổi mề đay là bệnh gì?

Nổi mề đay (mày đay) là bệnh lý ngoài da, đặc trưng bởi sự xuất hiện nhanh các vùng phồng rộp, phù nề với nhiều hình dạng và kích thước khác nhau trên da. Những người khi mắc chứng nổi mề đay thường có cảm giác ngứa ngáy, nóng rát, châm chích. Biểu hiện này thường tự hết trong 24 giờ hoặc có thể kéo dài trong vài ngày, thậm chí lâu hơn.

Bất kỳ ai cũng có khả năng bị nổi mề đay, phù mạch, thậm chí là cả hai. Ở những người có cơ địa mẫn cảm, dễ phản ứng với nhiều tác nhân dị ứng khác nhau có nguy cơ bị mề đay liên tục.

2. Phân loại mề đay

Dựa theo thời gian tồn tại triệu chứng mà nổi mề đay được chia thành 3 nhóm sau:

Mề đay cấp tính: Thời gian kéo dài dưới 6 tuần, các biểu hiện phù nề, mẩn ngứa xuất hiện và biến mất sau vài giờ đến vài ngày.

Mề đay mạn tính: Thời gian kéo dài hơn 6 tuần, những tổn thương trên da xuất hiện hàng ngày và tái phát liên tục theo đợt.

Mề đay thể chất: Một số trường hợp có thể nổi mề đay trong các tình huống cụ thể như:

• Mề đay do tập thể dục và đổ mồ hôi
• Mề đay do nước
• Mề đay do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hay nhiệt độ
• Mề đay do thời tiết, trời quá nóng hoặc lạnh

Phân loại nổi mề đay

>> Tìm hiểu ngay: Phân biệt nổi mề đay mãn tính và cấp tính

3. Triệu chứng nổi mề đay

Tùy vào cơ địa, khi bị nổi mề đay mỗi người sẽ có triệu chức khác nhau, tuy nhiên, nhìn chung tình trạng này đều có biểu hiện điển hình sau:

Nổi mề đay gây ra triệu chứng mẩn ngứa, khó chịu

4. Nguyên nhân nổi mày đay do đâu?

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng nổi mề đay. Trong đó, có thể kể đến như:

4.1. Do dị ứng

Những tác nhân gây dị ứng với cơ thể như: thuốc, hóa mỹ phẩm, thực phẩm, các dị nguyên…

Thuốc: Những người mẫn cảm với một số thành phần thuốc như: Aspirin, thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau, kháng viêm, tiêm chủng vacxin… có thể bị phù nề, mề đay.

Hóa mỹ phẩm: Nếu sử dụng mỹ phẩm trôi nổi, không rõ nguồn gốc, chứa hóa chất độc hại… cũng làm tăng nguy cơ nổi mẩn đỏ, dị ứng.

Thực phẩm: Một số người bị dị ứng với hải sản có vỏ (tôm, cua, ghẹ…), trứng, sữa, đậu phộng … cũng dẫn đến nổi mề đay, ngứa ngáy.

Các dị nguyên như khói bụi, phấn hoa, lông chó mèo… cũng là tác nhân gây dị ứng.

Nhiều trường hợp bị nổi mề đay do dị ứng với thức ăn

4.2. Nổi mề đay do thời tiết

Thời tiết thay đổi đột ngột, độ ẩm tăng/giảm thất thường gây tăng các kháng thể quá mẫn trong cơ thể. Bên cạnh đó, nhiệt độ cao khiến da đổ nhiều mồ hôi, tích tụ trong lỗ chân lông, thời tiết lạnh da khô dễ bong tróc cũng làm suy giảm hàng rào bảo vệ. Chính điều này tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển gây ngứa ngáy, dị ứng, nổi mẩn đỏ, mề đay.

Nhiều trường hợp bị nổi mề đay do dị ứng thời tiết

4.3. Do côn trùng cắn

Thông thường, khi bị côn trùng (ong, nhện, rết…) cắn, đốt, mọi người có cảm giác đau, sưng tấy, châm chích. Tuy nhiên, với những người có cơ địa nhạy cảm, nọc độc của côn trùng có thể gây ra sốc phản vệ, dị ứng nặng với các biểu hiện như phù nề, ngứa phát ban, khó thở.

4.4. Do gan suy yếu

Một trong những chức năng chính của gan là chống độc, chuyển hóa và làm giảm độc tính để đào thải độc tố ra khỏi cơ thể thông qua hệ bài tiết. Một khi gan suy yếu, chức năng khử độc, giải độc gan kém đi. Lúc này, gan không thể lọc, đào thải hết độc tố ra ngoài dẫn đến tích tụ các chất độc. Khi các chất độc tích tụ lâu ngày sẽ gây ra triệu chứng như: nổi mề đay, mẩn ngứa, mụn nhọt…

[Giải đáp] Cấu tạo và chức năng của gan – 99% chúng ta chưa biết hết về gan

4.5. Do môi trường

Một số trường hợp cơ địa nhạy cảm có thể bị mề đay, mẩn ngứa mỗi khi thời tiết thay đổi nóng, lạnh hoặc do tiếp xúc ánh nắng mặt trời liên tục trong nhiều giờ.

Ngoài ra, nếu gia đình có bố mẹ bị mề đay thì khả năng con cái sinh ra cũng có nguy cơ mắc phải tình trạng này.

5. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi nhận thấy những dấu hiệu sau, người bệnh nên đến gặp ngay bác sĩ:

• Triệu chứng mề đay không cải thiện sau 2 ngày
• Các mảng mề đay lan rộng
• Mề đay liên tục tái phát
• Có triệu chứng sốt hoặc người mệt mỏi
• Dấu hiệu sưng phù ở dưới da

Ngoài ra, khi xuất hiện biểu hiện khó thở, choáng váng hay ngất xỉu, buồn nôn, nhịp tim tăng nhanh… nên gọi ngay cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu.

6. Chẩn đoán bệnh mề đay

Chẩn đoán mề đay chủ yếu dựa vào biểu hiện lâm sàng. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng yêu cầu người bệnh thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp.

6.1.  Chẩn đoán lâm sàng

Bác sĩ sẽ chẩn đoán thông qua một số biểu hiện lâm sàng nhìn thấy và hỏi về tiền sử bệnh cũng như tiếp xúc với các chất lạ gần đây hay không.

Bác sĩ cũng xem xét khả năng dị ứng liên quan đến các bệnh lý khác như chàm, viêm mạch dị ứng, hen phế quản…

6.2. Chẩn đoán cận lâm sàng

Các bước chẩn đoán cận lâm sàng sẽ cho kết quả chính xác hơn:

• Xét nghiệm máu xác định bạch cầu: Bạch cầu đa múi ưa axit (EOS) giá trị bình thường 0 – 7%, nếu giá trị này tăng cho thấy nhiễm ký sinh trùng, dị ứng.
• Xét nghiệm bạch cầu đa múi ưa kiềm (BASO) giá trị bình thường 0 – 1,5%, khi giá trị này tăng, một số trường hợp có thể bị dị ứng, mắc bệnh bạch cầu hoặc suy giáp.
• Xét nghiệm test vẩy da với dị nguyên nghi ngờ (phấn hoa, lông cho mèo, mạt bụi nhà…)

7. Nổi mề đay có nguy hiểm không?

Theo các chuyên gia về da liễu, mức độ nguy hiểm của bệnh còn tùy thuộc vào thể trạng cơ thể cũng như tình trạng cấp tính hoặc mạn tính. Người bệnh thường có cảm giác ngứa ngáy, gãi nhiều để giảm bớt khó chịu. Tuy nhiên, càng gãi càng ngứa làm tổn thương vùng da khi gãi, dẫn đến trầy xước, nhiễm trùng và để lại thâm sẹo.

Ở mức độ nguy hiểm, khi bệnh diễn tiến nghiêm trọng có thể dẫn đến biến chứng mạn tính, sưng mạch khí quản, nghẹt thở, khó thở do sưng mạch họng.

Ngoài ra, nếu mề đay phát triển trong đường tiêu hóa có thể dẫn đến cơn đau thắt bụng, nôn mửa, tiêu chảy. Đặc biệt, trường hợp bệnh mề đay ở não cực kỳ nguy hiểm bởi có thể gây phù nề não.

8. Cách điều trị mề đay mẩn ngứa

8.1. Mề đay uống thuốc gì?

Nổi mề đay, mẩn ngứa là do histamine trong cơ thể giải phóng quá mức. Đây là chất trung gian hóa học quan trọng đóng vai trò trong phản ứng viêm và dị ứng. Vì vậy, muốn điều trị chứng mề đay chúng ta cần phải giảm lượng histamine giải phóng trong cơ thể. Một số các loại thuốc được bác sĩ chỉ định như:

• Thuốc kháng histamine: Astemizol, desloratadin, fexofenadine… giúp kìm hãm sự tác động của histamine gây ra, giảm mề đay. Đây là nhóm thuốc trị dị ứng mề đay được sử dụng phổ biến.
• Corticoid được sử dụng trong trường hợp nặng, cấp tính. Người bệnh có thể được chỉ định thuốc dạng bôi (hydrocortison, flucinar, triamcinolone…) hoặc thuốc dạng uống (methylprednisolone, cortisol, prednisone…). Tuy nhiên với những bệnh nhân thường xuyên tái phát thì không nên lạm dụng.
• Thuốc Ephedrin sử dụng trong trường hợp mề đay nghiêm trọng gây sốc phản vệ.
• Thuốc Omalizumab phù hợp với những bệnh mạn tính, dai dẳng, khó điều trị.

Thuốc desloratadin được sử dụng phổ biến trong điều trị dị ứng mề đay

*Lưu ý: Thuốc tây được sử dụng phổ biến trong điều trị mề đay, tuy nhiên người bệnh nên uống theo chỉ định của bác sĩ chuyên môn. Tránh lạm dụng hoặc tự ý dùng gây ra những tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe.

8.2. Chữa mề đay tại nhà với các bài thuốc dân gian

Bạn có thể chữa mề đay tại nhà với những mẹo đơn giản sau:

8.2.1. Chườm lạnh vùng da bị mẩn ngứa

Mề đay gây ra những cơn ngứa không ngừng khiến người bệnh khó chịu. Lúc này, bạn có thể dùng khăn vải bọc đá viên rồi chườm lên khu vực bị nổi mề đay. Sau 15 phút sẽ làm mát da, giảm bớt ngứa ngáy.

8.2.2. Sử dụng cây nha đam

Nha đam là thảo dược có tác dụng làm mát, thanh nhiệt, giải độc, chống viêm tốt. Vì vậy, dân gian từ xưa đã biết sử dụng nha đam để cải thiện tình trạng mề đay khó chịu.

Người bệnh hái lá nha đam, gọt sạch vỏ rồi đắp gel nha đam hoặc bôi lên vùng da bị ngứa ngáy. Thực hiện nhiều lần trong ngày sẽ thấy các nốt sần giảm đi.

8.2.3. Lá khế chữa mề đay

Lá khế vốn được biết đến với công dụng giải độc, làm mát nên được ứng dụng trong các bài thuốc chữa rôm sảy, mề đay.

Cách thực hiện với lá khế rất đơn giản, hái 1 nắm lá khế nhỏ, rửa sạch, rang nóng rồi đắp vào vùng mẩn ngứa. Hoặc, bạn có thể đun lá khế lấy nước tắm hàng ngày.

Ngoài ra, trầu không, lá hẹ, chè xanh, củ gừng… cũng là bài thuốc dân gian chữa mề đay an toàn, hiệu quả được nhiều người áp dụng.

Bài thuốc dân gian tắm lá khế

9. Cách phòng ngừa nổi mề đay

Nổi mề đay do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, để phòng ngừa bệnh lý này cần tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng:

• Loại bỏ các thực phẩm gây dị ứng ra khỏi khẩu phần ăn hàng ngày, đồng thời thay thế bằng thực phẩm khác có hàm lượng dinh dưỡng tương đương.
• Kiểm tra bản thân xem có dị ứng với tác nhân nào đó ngoài môi trường sống hay không (phấn hoa, bụi mịn, lông chó mèo…) để hạn chế tối đa tiếp xúc với chúng.
• Giảm thiểu nguy cơ bị côn trùng cắn, đồng thời sử dụng các sản phẩm chống côn trùng cắn hiệu quả.
• Bảo vệ da trước các yếu tố môi trường như: mặc ấm khi đi ngoài trời lạnh, sử dụng kem chống nắng khi tiếp xúc ánh nắng mặt trời…
• Mặc quần áo rộng rãi, thoải mái, chất liệu an toàn.
• Chú ý bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là các thực phẩm giàu vitamin A, E, K và các khoáng chất tốt cho sức khỏe.
• Nếu tình trạng nổi mề đay diễn ra liên tục thì nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn và làm xét nghiệm tìm dị ứng nguyên.

10. Kết luận chung

Chứng nổi mề đay mẩn ngứa là biểu hiện ngoài da thường gặp, có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Tuy không quá nguy hiểm nhưng gây ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt và công việc của người bệnh. Do đó, mỗi người cần nắm được thông tin cơ bản về bệnh để phòng ngừa, đồng thời chăm sóc bản thân khi mắc phải.

Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào hay cần được tư vấn, bạn có thể liên hệ ngay hotline 0343 44 66 99 để được hỗ trợ, giải đáp thắc mắc.

Xem thêm:

• Mề đay nên ăn gì và kiêng gì? – Tham khảo giải đáp từ chuyên gia
• Nổi mề đay có được nằm quạt không? – Thắc mắc của nhiều người bệnh
• Nổi mề đay có được ăn trứng không? Lời khuyên của chuyên gia