Bệnh áp xe gan: Triệu chứng, nguyên nhân và cách chẩn đoán

 Bệnh áp xe gan là tình trạng gan bị tổn thương tạo thành ổ mủ do nhiễm khuẩn hoặc ký sinh trùng. Đây là bệnh lý nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng. Do vậy, mỗi người cần có thông tin về nguyên nhân, triệu chứng để sớm xác định và điều trị kịp thời.

1. Tổng quan về bệnh áp xe gan

Gan là cơ quan nhận máu từ toàn bộ hệ thống nên có khả năng tiếp xúc với nhiều vi khuẩn. Áp xe gan được hiểu là tình trạng gan bị tổn thương, hình thành cả ổ mủ do nhiễm khuẩn hoặc ký sinh trùng.

Áp xe gan có thể to hoặc nhỏ, đây được xem là bệnh lý nguy hiểm vì gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, thậm chí có thể tử vong.

Bệnh áp xe gan thường xảy ra ở những người có điều kiện vệ sinh kém, điều trị bệnh nhiễm trùng không hiệu quả khiến chúng tiến triển nhanh, phá hủy tế bào gan. Bệnh lý này đang ngày càng phổ biến ở Việt Nam với tỷ lệ tử vong cao, nhất là khu vực vùng núi, dân tộc thiểu số.

2. Triệu chứng áp xe gan là gì?

Cũng như các bệnh lý khác của gan, áp xe gan có triệu chứng không rõ ràng ở giai đoạn đầu. Đến khi biểu hiện rầm rộ thì bệnh đã tiến triển nặng và nguy hiểm.

Những người bị áp xe gan thường có biểu hiện như sau:

2.1. Đau tức bụng

Tình trạng đau tức bụng thường xảy ra ở vùng dưới sườn bên phải gần gan. Nếu ổ áp xe to cấp tính, cơn đau có thể mở rộng ra vùng thượng vị hoặc khắp bụng. Đây được xem là dấu hiệu nhận biết bệnh để có định hướng điều trị sớm.

2.2. Sốt cao

Nhiều trường hợp có biểu hiện sốt cao, rét run. Giai đoạn cấp tính, người bệnh có thể sốt cao 39 – 40 độ C, kèm theo triệu chứng đau bụng.

Những người áp xe gan thường gặp triệu chứng này

2.3. Đau tức vùng hạ sườn phải

Áp xe khiến gan sưng to, người bệnh có biểu hiện đau tức, nặng vùng dưới sườn bên phải. Khi kích thước gan lớn đẩy cơ hoành lên cao, bệnh nhân sẽ có cảm giác khó thở kèm theo.

2.4. Đau khi ấn kẽ sườn

Đây là kỹ thuật mà bác sĩ thường thực hiện để chẩn đoán bệnh áp xe gan. Người bệnh khi bị sờ vào sườn, vùng có gan, cơn đau sẽ tăng lên. Khi gõ nghe tiếng đục rõ, có thể sờ thấy cả mé bờ gan sưng to.

Ngoài ra, người bệnh còn có biểu hiện chán ăn, sụt cân, vàng da, buồn nôn….

3. Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân chính gây ra bệnh lý áp xe gan chính là do vi khuẩn, ký sinh trùng gây ra. Cụ thể”:

3.1. Amip

Đây là tác nhân thường gặp ở các nước nhiệt đới như Việt Nam. Amip thường gặp ở những bệnh nhân dùng nguồn nước sinh hoạt nhiễm bẩn, ăn rau sống chưa rửa sạch, không đảm bảo an toàn thực phẩm.

Trường hợp ổ áp xe gan do vi khuẩn amip gây ra thì còn được gọi là áp xe gan amip.

Ngoài ra, áp xe gan còn do nhiễm khuẩn Candida gây ra.

3.2. Vi trùng

Thường do nhiều loại vi trùng, đặc biệt là nhóm vi trùng đường ruột thường do tổn thương trực tiếp từ máu. Đa số ổ áp xe do vi trùng thường nằm ở thùy gan bên phải.

4. Bệnh áp xe gan có lây không?

Có thể nói, bệnh áp xe gan không lây nhiễm từ người này sang người khác nhưng có lây nhiễm tác nhân gây bệnh.

Cụ thể, amip, trong đó Entamoabe histolytica là thể gây bệnh có chu trình lây nhiễm qua đường phân – miệng từ người này sang người khác. Người bị nhiễm amip sẽ gây ra hội chứng lỵ. Tuy nhiên, không phải ai bị nhiễm amip cũng có thể bị bệnh áp xe gan.

Bệnh áp xe gan có lây không?

5. Áp xe gan có nguy hiểm không?

Áp xe gan được đánh giá là bệnh lý nguy hiểm, bởi nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, người bệnh có thể gặp phải biến chứng:

5.1. Nhiễm trùng ổ bụng

Khi có triệu chứng đau bụng dữ dội, sốt cao, cứng bụng… Nếu không được cấp cứu phẫu thuật, bệnh nhân có thể bị sốc nhiễm khuẩn và tử vong.

5.2. Vỡ ống tiêu hóa

Khi áp xe vỡ ra, lan vào ống tiêu hóa như dạ dày, đại tràng… bệnh nhân sẽ có triệu chứng đi ngoài ra máu, nôn ra mủ, đau bụng…

Nguy hiểm hơn, ổ áp xe vỡ vào cơ thành bụng gây áp xe cơ thành bụng, rò rỉ mủ trong cơ thể.

5.3. Nhiễm trùng màng tim

Ổ áp xe nếu ở bên trái quá to và vỡ ra, dịch mủ có thể chảy lan vào màng tim. Viêm màng tim thứ phát tiến triển nhanh, người bệnh sẽ gặp phải tình trạng khó thở, da tím tái, tim yếu… Cấp cứu không kịp thời sẽ dẫn tới tử vong do ép tim cấp.

6. Phương pháp chẩn đoán bệnh

Ngoài những biểu hiện lâm sàng kể trên, để chẩn đoán chính xác áp xe gan, bác sĩ sẽ chỉ định những xét nghiệm cận lâm sàng trên:

• Xét nghiệm máu: Bạch cầu có thể tăng, CRP (định lượng protein phản ứng C) tăng, thời gian máu lắng tăng.
• Xét nghiệm huyết thanh: Phản ứng ELISA có giá trị trong chẩn đoán áp xe gan do amip với độ nhạy, độ đặc điệu cao. Trường hợp huyết thanh âm tính nên thực hiện lại sau 1 tuần.
• Siêu âm: Hình ảnh giảm âm, tròn hoặc bầu dục. Nếu mủ càng loãng thì hình ảnh sẽ càng giảm âm và trống âm.
• Xquang: Cơ hoành bên phải bị đẩy cao, di động kém, 80% bệnh nhân có thể kèm với tràn dịch màng phổi bên phải.
• Chụp cắt lớp vi tính: Cách này giúp chẩn đoán vị trí ổ áp xe và phân biệt với tổn thương khác như ung thư gan.
• Chọc hút ổ áp xe: Khi các chẩn đoán chưa chắc chắn hoặc trong trường hợp áp xe gan sắp vỡ. Có hình ảnh mủ nâu sậm màu socola, không mùi, cấy mủ có thể thấy Amip và không có vi khuẩn.

Siêu âm gan để phát hiện áp xe gan

7. Áp xe gan có điều trị được không?

Ngày nay, với sự phát triển của Y học, bệnh áp xe gan do nguyên nhân gì gây nên đều có thể chữa khỏi. Bác sĩ có thể thực hiện với nhiều phương pháp khác nhau như kháng sinh đồ, chọc hút ổ mủ và dẫn lưu ổ mủ ra ngoài.

8. Các biện pháp điều trị bệnh áp xe gan

Sau khi xác định nguyên nhân gây bệnh và tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.

8.1. Điều trị nội khoa

• Với áp xe gan do amip ở mô, bác sĩ sẽ chỉ định một số loại thuốc như Emetine, nhóm imidazole, chloroquine.
• Thuốc diệt Amip ở dạng kén tại ruột như uống Intetrix.
• Với trường hợp áp xe gan do vi khuẩn, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc kháng sinh như: Ampicillin, Ceftriaxon, Ceftazidim…

8.2. Chọc hút và dẫn lưu ổ áp xe

Phương pháp được chỉ định chọc hút trong các trường hợp sau:

• Chưa chẩn đoán chính xác bệnh hoặc nguyên nhân gây bệnh áp xe gan.
• Ổ áp xe lớn (đường kính>= 5cm), có thể dẫn lưu tại chỗ và bơm rửa mỗi ngày.
• Bệnh nhân không đáp ứng với điều trị trong 3 – 5 ngày.
• Nguy cơ vỡ ổ áp xe.
• Bệnh nhân phát hiện bệnh muộn trên 3 tháng.
• Ngăn vỡ ổ áp xe gan thùy trái vào màng tim.

Lưu ý: Việc chọc hút và dẫn lưu ổ áp xe cần được thực hiện tại cơ sở bệnh viện uy tín.

9. Có thể phòng ngừa áp xe gan hay không?

Áp xe gan là do nhiễm trùng gây ra, vì thế phòng ngừa nhiễm trùng là cách giúp bạn bảo vệ cơ thể khỏi căn bệnh này. Cụ thể:

• Hạn chế các loại thức ăn tái, sống không đảm bảo vệ sinh như rau sống, giá đỗ sống, tiết canh, nem chạo, sushi…
• Uống nước sạch để được đun sôi, không dùng nguồn nước không đảm bảo như nước suối, nước ao, nước lã, nước trữ trong bể, chum, vại.
• Chế biến thực phẩm phải đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
• Vệ sinh tay sạch sẽ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Chú ý điều trị nhiễm khuẩn triệt để. Bởi, nhiễm khuẩn ở các cơ quan khác hoàn toàn có thể tiến triển và lan đến gan gây áp xe gan.
• Trong trường hợp có biểu hiện nghi ngờ áp xe gan, hãy đến ngay bệnh viện để thăm khám và điều trị kịp thời.

Bài viết đã giúp bạn đọc nắm sơ lược thông tin về bệnh áp xe gan. Vì đây là bệnh lý nguy hiểm, vì vậy, người bệnh tuyệt đối không được chủ quan nên phát hiện triệu chứng kể trên. Bảo vệ sức khỏe lá gan chính là bảo vệ sức khỏe của bạn.

Xem thêm:

• Áp xe gan nên ăn gì kiêng gì? – Đừng bỏ lỡ thông tin 11 thực phẩm dưới đây
• Top 10 cách tăng cường chức năng gan – Mấu chốt bảo vệ và phòng ngừa bệnh gan
• Bổ gan Tâm Bình – Sản phẩm hỗ trợ giải độc gan, tăng cường chức năng gan