Thận đa nang là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Thận đa nang là một bệnh lý tại thận, thường chỉ có thể phát hiện qua thăm khám do có rất ít các dấu hiệu đặc trưng. Nếu không được phát hiện và có biện pháp điều trị kịp thời, thận đa nang có thể dẫn đến nhiều biến chứng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh.

1. Thận đa nang là gì?

Thận đa nang tiếng Anh gọi là Polycystic Kidney Disease (viết tắt là PKD). Đây là một dạng rối loạn di truyền. Theo đó, các u nang phát triển bên trong thận khiến bộ phận này tăng dần kích thước và suy giảm chức năng.

Đặc điểm của các u nang trong thận là chứa đầy chất dịch bên trong. Hầu hết chúng đều lành tính. Tuy nhiên, theo thời gian, các khối nang to dần khiến thận giãn nở. Thậm chí, những khối nang có thể xuất hiện ở các vị trí khác ngoài thận như gan, tụy, cá biệt ở não bộ.

2. Nguyên nhân thận đa nang

Thận đa nang phát sinh và phát triển phụ thuộc vào 2 nguyên nhân sau đây:

2.1 Nguyên nhân do di truyền

Thận đa nang là bệnh lý chủ yếu gây ra bởi các khiếm khuyết di truyền. Chúng được chia thành 2 loại là:

• Thận đa nang trội trên NST thường: Đây là trường hợp phổ biến nhất, thường thấy rõ các biểu hiện vào độ tuổi khoảng 30-40. Nếu bố mẹ mắc bệnh này, nguy cơ truyền cho con cái sẽ vào khoảng 50%.
• Thận đa nang lặn trên NST thường: Chiếm tỷ lệ nhỏ hơn nhiều so với thận đa nang trội. Dấu hiệu, triệu chứng thường xuất hiện ngay sau khi trẻ vừa mới ra đời. Một số khác biểu hiện khi còn ở độ tuổi thiếu nhi hoặc thiếu niên. Cả bố và mẹ đều có gen bất thường. Khi đó, trẻ có 25% khả năng mắc bệnh.

2.2 Nguyên nhân do tác động từ môi trường

Nếu thường xuyên sống, làm việc, tiếp xúc trong môi trường bị ô nhiễm bởi chất chống oxy hóa như Diphenyl-thiazole, Nordihydro guaiaretic acid, Alloxan, Steptozotoxin… thì sẽ có nguy cơ cao mắc thận đa nang.

3. Triệu chứng thận đa nang

Thận đa nang hầu như không có triệu chứng điển hình. Quá trình tiến triển của bệnh diễn ra âm thầm, khó nhận biết. Vì thế, hầu hết các bệnh nhân khi được phát hiện thì bệnh đã chuyển sang giai đoạn nặng, có thể kèm biến chứng. Bệnh chỉ được chẩn đoán nhờ các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như: siêu âm ổ bụng, chụp X-quang, chụp cộng hưởng từ…

Đến một giai đoạn nhất định, bệnh nhân có thể sẽ thấy xuất hiện một một số triệu chứng sau:

• Huyết áp tăng
• Đau âm ỉ hoặc đau nhói ở vùng thắt lưng
• Tiểu tiện nhiều, nước tiểu có màu nâu đỏ do có lẫn máu
• Đau đầu, chóng mặt
• Nhiễm trùng đường tiết niệu
• Bụng chướng, sò thấy u cạnh rốn…

4. Biến chứng thận đa nang

Mặc dù là một bệnh lành tính nhưng nếu không phát hiện sớm thì thận đa nang có thể sẽ gây ra những biến chứng, làm ảnh hưởng không nhỏ tới sức khoẻ người bệnh. Các biến chứng thường gặp nhất là:

• Tăng huyết áp dẫn đến phình động mạch chủ, tăng nguy cơ mắc bệnh tim, tai biến mạch máu não. Ngay cả khi bệnh nhân chưa có dấu hiệu suy thận thì tăng huyết áp đã có thể xảy ra.
• Nhiễm khuẩn: Đây là lý do chính khiến bệnh nhân phải nhập viện. Nếu nhiễm khuẩn nang, làm nang to lên và gây đau.
• Suy giảm, thậm chí mất chức năng thận: Nang thận khi phát triển đến kích thước lớn sẽ gây cản trở chức năng lọc thải chất độc của bộ phận này. Lâu dần, các chất độc hại không thể đào thải ra ngoài, tích tụ trong cơ thể gây nhiễm độc. Đến giai đoạn sau, bệnh nhân cần chạy thận, lọc thận liên tục mới có thể duy trì sự sống.
• U nang ở gan: Những người bị nang thận khả năng nang gan phát triển tăng lên theo tuổi tác. Ở nữ giới, nguy cơ nang gan phát triển lớn cao hơn gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe.
• Gây bất thường van tim: Theo thống kê, cứ 4 người trưởng thành mắc thận đa nang thì 1 người bị sa van tim. Hiện tượng này khiến tim không thể đóng mở đúng cách, dẫn đến máu bị rò ngược ra ngoài.
• Gây ung thư thận: Có đến ½ số bệnh nhân mắc thận đa nang bị biến chứng thành ung thư thận.

Ngoài ra còn có thể gặp 1 số biến chứng như thiếu máu, tăng axit uric, giảm khả năng cô đặc nước tiểu dẫn đến tiểu nhiều…

5. Điều trị thận đa nang

Điều trị thận đa nang nguyên tắc chung là điều trị triệu chứng và biến chứng. Tùy thuộc vào tình trạng cụ thể người bệnh gặp phải, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị thích hợp.

5.1 Điều trị bằng thuốc

Các loại thuốc được dùng trong điều trị thận đa nang phổ biến nhất là:

• Thuốc ổn định huyết áp: Dùng trong trường hợp bệnh nhân tăng huyết áp để giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.
• Thuốc chống viêm: Thường là thuốc kháng sinh để tiêu diệt và làm lành những ô viêm nhiễm ở đường tiết niệu.
• Thuốc giảm đau: Sử dụng nếu xuất hiện những cơn đau quặn thắt ở vùng lưng, vùng bên cạnh bụng do nhiễm trùng hoặc do sỏi.

Khi sử dụng các loại thuốc này, bệnh nhân cần tuân thủ theo đúng hướng dẫn của bác sĩ. Không tự động dùng thuốc, tăng giảm liều nếu chưa có sự tham vấn của chuyên gia y tế.

5.2 Hút dịch nang

Hút dịch nang và tiêm cồn tuyệt đối là một trong những phương pháp điều trị nang thận được đánh giá an toàn và hiệu quả cao. Ở nước ta, kỹ thuật này được áp dụng từ năm 1995. Theo đánh giá của Hiệp hội Nội tiết Hoa Kỳ, hút dịch nang có ưu điểm nổi trội là ít gây biến chứng, hiệu quả diệt nang đạt trên 80%.

Với phương pháp này, bác sĩ sẽ dùng kim, chọc thẳng vào nang rồi hút dịch ra. Chi phí cho mỗi lần hút dịch cũng thấp hơn so với mổ. Đặc biệt, với những người cao tuổi, không đủ sức khỏe để tiến hành phẫu thuật thì phương pháp này được cho là rất phù hợp.

5.3 Phẫu thuật

Mổ hở, mổ nội soi đều đem lại hiệu quả điều trị tốt, giúp bóc tách phần nang triệt để. Tỷ lệ tái phát khi sử dụng phương pháp này cũng rất thấp. Tuy nhiên, người bệnh cần phải gây mê và phải trải qua cảm giác đau đớn. Việc mổ xẻ cũng khiến mất máu, làm ảnh hưởng đến sức khỏe, mất nhiều thời gian để phục hồi.

5.4 Sử dụng liệu pháp tăng trưởng

Liệu pháp tăng trưởng được áp dụng đối với các trường hợp trẻ em mắc thận đa nang. Do ảnh hưởng của bệnh, bệnh nhân nhi có thể sẽ nhẹ cân, kém phát triển hơn các bạn cùng trang lứa. Lúc này, liệu pháp tăng trưởng sẽ được chỉ định.

5.5 Lọc máu

Khi thận đa nang biến chứng thành suy thận, bệnh nhân có thể cần phải lọc máu để loại bỏ những chất độc hại ra khỏi cơ thể. Có 2 phương pháp được sử dụng phổ biến hiện nay là:

• Chạy thận nhân tạo: Sử dụng máy bên ngoài cơ thể để lọc máu.
• Thẩm phân phúc mạc: Sử dụng màng bụng và một chất lỏng đặc biệt để lọc máu.

5.6 Ghép thận

Phương pháp điều trị này có thể cần phải tiến hành ở giai đoạn cuối của thận đa nang, khi cơ quan này đã bị mất đi toàn bộ chức năng. Ghép thận là phẫu thuật để thay thế quả thận bị hỏng bằng 1 quả thận khác của người người hiến tặng.

6. Phòng ngừa thận đa nang, giảm thiểu nguy cơ biến chứng

Thực tế, thận đa nang là bệnh lý đa phần do di truyền. Vì thế, chưa có phương pháp cụ thể nào giúp phòng ngừa bệnh. Tuy nhiên, để tăng cường sức khỏe, đồng thời hạn chế  biến chứng nếu không may mắc bệnh, bạn nên lưu ý một số vấn đề sau:

• Kiểm tra sức khỏe thường xuyên nếu gia đình bạn có người thân mắc căn bệnh này.
• Cha mẹ bị bệnh có kế hoạch sinh con cần đến chuyên gia y tế để được tư vấn, đánh giá nguy cơ di truyền.
• Khi đã được chẩn đoán mắc bệnh, cần khám sức khỏe, kiểm tra chức năng thận thường xuyên.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh, đầy đủ dưỡng chất. Hạn chế sử dụng rượu bia, thuốc lá, đồ ăn nhanh…
• Cắt giảm lượng muối trong khẩu phần ăn hàng ngày, uống đủ 2-3 lít nước/ ngày…
• Thường xuyên tập thể dục thể thao để tăng cường chuyển hóa, nâng cao sức khỏe…

Trên đây là những thông tin liên quan đến bệnh thận đa nang. Đây là bệnh lý có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Vì thế, bạn cần thăm khám thường xuyên để phát hiện bệnh và có phương pháp điều trị thích hợp.

>>> XEM THÊM:

• Thận yếu nên ăn gì, kiêng gì? Tổng hợp 13 loại đồ ăn, thức uống
• Thận yếu gây rụng tóc có phải không? Cách khắc phục hiệu quả
• Chữa thận yếu bằng đậu đen – Bật mí 4 cách hiệu quả