Rát họng do trào ngược dạ dày là tình trạng thường gặp ở những người mắc bệnh lý trào ngược. Thế nhưng, rất nhiều người nhầm tưởng triệu chứng này với viêm họng, rát họng thông thường. Để rõ hơn về nguyên nhân gây ra, triệu chứng cũng như cách xử lý khi gặp tình trạng này mời độc giả tham khảo bài viết dưới đây.
1. Vì sao trào ngược dạ dày gây rát họng?
Trước khi tìm hiểu nguyên nhân gây rát họng, độc giả cần phải nắm rõ bệnh trào ngược dạ dày là gì. Hiểu nôm na, trào ngược dạ dày là tình trạng axit dịch vị trong dạ dày trào ngược lên thực quản, họng gây ra triệu chứng ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, nóng rát thực quản… Và rát họng cũng là một trong những triệu chứng phổ biến mà người bệnh trào ngược dạ dày thường gặp phải.
Vậy, vì sao trào ngược dạ dày lại gây rát họng, đau họng, thậm chí là viêm họng?
Cổ họng khô và rát do trào ngược dạ dày là vì có sự xâm nhập của axit dạ dày vào thực quản và họng. Điều này thường xảy ra trong những trường hợp trào ngược dạ dày, khi cơ vòng thực quản dưới không thể đóng chặt khiến axit dạ dày trào ngược lên thực quản, thậm chí cổ họng. Cụ thể như sau:
1.1. Axit dạ dày kích thích niêm mạc họng
Axit dạ dày có tính ăn mòn, khi trào ngược lên thực quản, họng sẽ kích ứng và làm tổn thương niêm mạc họng. Điều này tạo ra cảm giác rát, khô và đau họng.
1.2. Gây viêm họng và viêm thanh quản
Axit dạ dày không chỉ kích ứng niêm mạc họng mà về lâu dài còn dẫn đến viêm họng, viêm thanh quản. Từ đó, gây ra triệu chứng khàn tiếng, ho, vướng ở cổ họng, khó nuốt.
Tóm lại, đau rát họng khàn tiếng do trào ngược dạ dày là triệu chứng phổ biến khi bị trào ngược. Để cải thiện tình trạng này, người bệnh cần điều trị trào ngược dạ dày kết hợp điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý.
Trào ngược dạ dày – Nguyên nhân gây ra triệu chứng ợ hơi, buồn nôn, đau rát cổ họng, thượng vị
2. Triệu chứng rát họng do trào ngược dạ dày
Để không nhầm lẫn với triệu chứng đau rát, viêm họng thông thường, người bệnh có thể dựa vào những biểu hiện sau:
- Họng đau rát, khó chịu, khi nuốt có cảm giác vướng cổ họng, khó nuốt.
- Người bệnh còn bị khàn tiếng, khi nói miệng có mùi hôi, khó chịu.
- Ợ hơi, ợ chua, miệng tiết ra nhiều nước bọt dẫn đến buồn nôn và dễ nôn.
- Vùng ngực và dạ dày có cảm giác nóng rát, nhất là thời điểm sau khi ăn hoặc lúc nằm và cúi xuống.
- Với những trường hợp trào ngược dạ dày gây rát họng, viêm họng hạt, người bệnh còn bị khó thở, nghẹt thở.
3. Giải pháp điều trị rát họng do trào ngược dạ dày
Với những trường hợp ho, đau rát cổ họng do trào ngược dạ dày, khi điều trị cần phải thực hiện song song. Đó là vừa đẩy lùi triệu chứng trào ngược, vừa làm giảm đau họng, giảm ho.
Dưới đây là giải pháp thường được áp dụng cho tình trạng ho, đau rát họng do trào ngược, độc giả có thể tham khảo:
3.1. Giải pháp Tây y
Trong Tây y, bác sĩ thường kê các loại thuốc điều trị trào ngược dạ dày và đau rát họng. Có thể kể đến những nhóm thuốc sau:
- Thuốc kháng axit: Thuốc có tác dụng trung hòa axit dạ dày, giảm trào ngược axit và các triệu chứng của bệnh. Từ đó, giảm kích ứng họng và giảm đau họng. Đây là loại thuốc không kê đơn, tuy nhiên người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
- Thuốc kháng thụ thể H2: Nhóm thuốc này có tác dụng ngăn chặn histamin gắn kết với thụ thể trên tế bào sản xuất axit dạ dày. Các thuốc thuộc nhóm này thường được kê đơn như Cimetidin, Famotidin, Nizatidin… Tùy vào từng trường hợp bác sĩ có thể chỉ định đơn độc hoặc phối hợp với các nhóm thuốc khác.
- Nhóm thuốc điều hòa vận động: Điển hình là 2 thuốc Metoclopropramide, Domperidone. Trong đó, Metoclopropramide làm gia tăng vận động, thúc đẩy mở môn vị từ đó giảm trào ngược dịch vị dạ dày. Domperidone làm tăng áp lực cơ vòng đoạn dưới thực quản, do đó làm vơi dạ dày giúp giảm trào ngược. Tuy nhiên, nhóm thuốc này chỉ sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ.
*Lưu ý: Sử dụng thuốc điều trị trào ngược dạ dày có thể gặp phải một số tác dụng phụ. Vì vậy, người bệnh không tự ý mua thuốc hoặc tăng, giảm liều lượng khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
3.2. Chữa rát họng do trào ngược dạ dày bằng bài thuốc dân gian
Với những trường hợp nhẹ, có thể tham khảo các mẹo dân gian dưới đây để cải thiện tình trạng đau họng, rát họng do trào ngược.
3.2.1. Bài thuốc mật ong ngâm gừng
Mật ong ngâm gừng mang lại nhiều lợi ích cho người bị đau rát cổ họng do trào ngược. Gừng chứa nhiều phenolic, chất chống oxy hóa giúp giảm viêm, giảm đau và lành vết loét niêm mạc. Mật ong cũng có tác dụng kháng khuẩn, kháng viêm hiệu quả. Đồng thời, 2 dược liệu này có tác dụng trung hòa axit dịch vị, cải thiện tình trạng trào ngược, ợ hơi, ợ nóng.
Bạn có thể ngâm gừng với mật ong như sau:
- Chuẩn bị 500ml mật ong, 4 củ gừng già.
- Rửa sạch gừng, thái mỏng hoặc băm nhỏ, không bỏ vỏ.
- Cho gừng vào hũ thủy tinh sạch, đổ mật ong ngập gừng, đậy kín nắp, bảo quản trong 1 tuần.
- Sau đó, mỗi ngày lấy 1-2 thìa gừng mật ong pha với nước ấm uống. Thực hiện 2-3 lần/ ngày trước bữa ăn sẽ thấy giảm trào ngược, giảm đau rát họng.
3.2.2. Mẹo hoa đu đủ đực trị ho, rát họng do trào ngược
Theo Y học cổ truyền, hoa đu đủ đực có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, tiêu sưng, giảm đau, lợi tiểu… Theo Y học hiện đại, hoa đu đủ đực giúp giảm áp lực cho dạ dày, giảm ợ chua, đầy hơi, khó tiêu. Chính vì vậy, từ lâu hoa đu đủ đực đã được nhiều người áp dụng điều trị trào ngược dạ dày.
Với hoa đu đủ đực, bạn có thể sắc lấy nước uống hoặc ngâm với mật ong.
Cách thực hiện như sau:
- Hoa đu đủ đực, rửa sạch, để ráo nước.
- Tiếp theo, cho hoa đu đủ đực vào hũ thủy tinh, đổ ngập mật ong ngập hoa và ngâm trong 1 tháng.
- Mỗi ngày dùng 1-2 thìa mật ong ngâm hoa đu đủ đực pha với nước ấm, uống trước ăn.
>>>10 mẹo chữa trào ngược dạ dày gây ho – An toàn và dễ thực hiện tại nhà
3.2.3. Chữa trào ngược dạ dày gây rát họng với lá bạc hà
Đây là bài thuốc dân gian được nhiều người truyền miệng, không chỉ cải thiện hệ tiêu hóa mà còn giảm hiện tượng co thắt và giảm trào ngược dịch vị. Đồng thời, tinh dầu trong lá bạc hà còn giúp giảm đau họng, ho ở những người có triệu chứng ho, rát họng do trào ngược.
Cách sử dụng lá bạc hà như sau:
- Lấy 4-5 lá bạc hà tươi, rửa sạch, ngâm với nước muối pha loãng.
- Sau đó, nhai kỹ lá bạc hà tươi.
- Sử dụng hàng ngày hoặc mỗi khi bạn cảm thấy đau rát cổ họng, trào ngược.
3.3. Điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt
Ngoài việc sử dụng thuốc hay áp dụng mẹo dân gian, chế độ ăn uống, sinh hoạt cũng cần được chú ý. Cách này giúp kiểm soát trào ngược, từ đó giảm đau họng, bỏng rát họng do axit.
Bỏ thuốc lá: Điều này không chỉ cải thiện bệnh trào ngược, viêm họng mà còn tốt cho sức khỏe.
Lựa chọn thực phẩm: Người bệnh nên tránh thực phẩm cay nóng, trái cây có tính axit (cam, quýt, cà chua, cà phê…), nước uống có cồn, có ga…
Chú ý thói quen ăn uống: Không nên ăn ngay sau khi nằm; ăn chậm nhai kỹ, ăn vừa đủ mỗi bữa để không gây áp lực lên dạ dày; nên ăn trong vòng 3 giờ trước khi đi ngủ. Ngoài ra, nên ngồi thẳng hoặc đứng 15 – 20 phút sau khi ăn để cơ thể đẩy thức ăn xuống cơ quan tiêu hóa nhanh hơn.
Kê cao đầu khi ngủ: Vào buổi tối, nguy cơ trào ngược axit cao hơn. Để ngăn ngừa chứng ợ nóng vào ban đêm, giảm tình trạng rát họng, ho nhiều, người bệnh nên kê cao đầu khi ngủ.
Tập thể dục: Điều này có lợi cho sức khỏe tổng thể và chứng trào ngược. Hay lựa chọn môn thể thao phù hợp với người bị trào ngược như đi bộ, chạy chậm, đạp xe, bơi lội… Tập thể dục giúp giảm cân, duy trì cân nặng ổn định, giảm ợ hơi.
4. Thắc mắc thường gặp khi bị rát họng do trào ngược dạ dày
Khi mắc phải tình trạng rát họng do trào ngược dạ dày, không ít người băn khoăn và đặt ra những thắc mắc sau:
4.1. Rát họng do trào ngược dạ dày có nguy hiểm không?
Rát họng do trào ngược mặc dù không phải là tình trạng nguy hiểm ngay lập tức, tuy nhiên nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn tới những biến chứng nghiêm trọng.
Dưới đây là những biến chứng nếu tình trạng rát họng do trào ngược kéo dài:
- Viêm họng mạn tính: Trào ngược dạ dày kéo dài có thể dẫn tới viêm niêm mạc họng, gây đau rát, khó chịu cổ họng, khó thở, ho… Tình trạng này nếu không được điều trị lâu dài có thể trở thành viêm họng mạn tính.
- Bệnh barrett thực quản: Trào ngược dạ dày thực quản kéo dài là một yếu tố nguy cơ hình thành bệnh barrett thực quản. Đây là nguyên nhân dễ dẫn tới ung thư.
- Ung thư thực quản: Bệnh trào ngược dạ dày dẫn đến barrett thực quản có nguy cơ bị ung thư thực quản. Đây là biến chứng nguy hiểm có thể gây ra triệu chứng như đau ngực, khó nuốt, sút cân không rõ nguyên nhân…
Tóm lại, rát họng do trào ngược dạ dày không quá nguy hiểm nhưng nếu kéo dài và không điều trị đúng cách có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy, khi phát hiện bệnh cần điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt và tích cực điều trị.
4.2. Rát họng do trào ngược dạ dày có điều trị dứt điểm được không?
Trào ngược dạ dày là bệnh lý mạn tính, vì vậy rất khó để chấm dứt hoàn toàn tình trạng rát họng do trào ngược. Tuy nhiên, với sự can thiệp y tế đúng cách kết hợp với lối sống, ăn uống khoa học bạn có thể kiểm soát và sống bình thường mà không gặp vấn đề gì.
4.3. Rát họng do trào ngược dạ dày cần ăn gì, kiêng gì?
Khi bị rát họng do trào ngược dạ dày, chế độ ăn uống đóng vai trò rất quan trọng trong việc giảm thiểu triệu chứng và ngăn ngừa tình trạng trào ngược thêm. Dưới đây là những thực phẩm nên ăn và nên kiêng khi bị rát họng do trào ngược dạ dày:
Thực phẩm nên ăn:
- Bổ sung thực phẩm dễ tiêu hóa: Khoai lang, khoai tây, bột yến mạch… giúp làm dịu dạ dày, dễ tiêu hóa.
- Ăn nhiều rau xanh: Rau cải xanh, mồng tơi, bí ngô, cà rốt… cung cấp vitamin, khoáng chất, đồng thời ít gây kích ứng dạ dày.
- Bổ sung trái cây ít axit: Chuối, táo, lê… giúp giảm axit dạ dày, cung cấp chất xơ tốt cho tiêu hóa.
- Uống nước ấm, trà thảo mộc: Trà cam thảo, hoa cúc… giảm buồn nôn, hỗ trợ hệ tiêu hóa.
Thực phẩm không nên ăn:
- Hạn chế những thực phẩm có tính axit cao như cam, chanh, bưởi, quýt, dưa chua, cà muối…
- Tránh thức ăn nhanh, đồ chiên rán, thực phẩm nhiều dầu mỡ tăng nguy cơ trào ngược.
- Những gia vị cay, đồ ăn cay nóng cũng cần phải hạn chế.
- Caffeine và đồ uống có ga cũng làm tăng axit dạ dày, kích thích trào ngược.
Như vậy, bài viết đã giới thiệu về nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý khi bị rát họng do trào ngược dạ dày. Hi vọng, những thông tin này sẽ giúp bạn và gia đình khắc phục hiệu quả tình trạng bệnh. Nếu còn băn khoăn, thắc mắc nào hãy gọi ngay tổng đài miễn cước 1800 282885 để được chuyên gia tư vấn.
Xem thêm:
Herbagut – Chiết xuất từ 14 thảo dược giảm trào ngược dạ dày tới 72%
Ho do trào ngược dạ dày uống thuốc gì? Tham khảo ngay 5 loại thuốc này
TPBVSK Dạ dày Tâm Bình – Bật mí sản phẩm thảo dược hỗ trợ hiệu quả
Tham Vấn Y Khoa
Ths.Bs Nguyễn Thị HằngThs.Bs Nguyễn Thị Hằng được Nhà nước phong tặng danh hiệu Thầy thuốc ưu tú năm 2015. Bà là tác giả của nhiều công trình nghiên cứu khoa học có tính ứng dụng cao trong điều trị các bệnh về xương khớp, gan mật, tiêu hóa, sinh lý… Hơn 20 năm công tác tại các bệnh viện lớn, ThS.BS Nguyễn Thị Hằng đã cống hiến không nhỏ cho sự nghiệp Y tế nước nhà, dành được nhiều giải thưởng, bằng khen của Chính phủ và Bộ Y tế.